O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat universiteti

4-laboratoriya mashg’uloti
IONLAR ANTOGONIZMI

Kerakli reaktiv va asboblar:1 Unayotgan o’simliklar urug’i, 2.Birlitrda 8,94 g. KC1 eriganeritma, 3.Bir litrda 6,66 g. CaC1₂ erigan eritma, 4.Bir litrda 7,02 g. NaCl erigan eritma, 5.Distillangan suv, 6.Chinni xovoncha, 7. 1 litrlik shisha idish, 8.Pipetka, 9.Pinset, 10.Qaychi, 11.filtr qog’ozi, 12.Chizg’ich yoki millimetr qog’ozi, 13.oynaga yozadigan qalam.

Ionlar antagonizmi deganda, bitta tuz ionlarining salbiy ta’sirini, boshqa tuz ionlari tomonidan kamaytirilishi yoki uni bu­tunlay yo’qotilishi tushuniladi. Masalan, sof xolda olingan bitta osh tuzi eritmasida, o’simliklar sekin o’sadi yoki yomon o’sadi, ayrim xollarda esa, o’simlik butunlay o’smaydi, ya’ni u zaxarlanadi. Agar, o’simlikka zaxardek ta’sir qiluvchi osh tuzi eritmasiga, kalsiy, magniy va kaliy tuzi eritmalaridan ma’lum miqdorda qo’shilsa, o’simliklarning o’sish jarayoni tezlashadi. Bu bitta osh tuzining o’simlikka bo’lgan salbiy ta’sirini, boshqa tuzlar tomonidan kamaytirilganini yoki butunlay yo’qotilganligini ko’rsatadi.

O’simliklarni xar xil tuz eritmalarida o’stirish yo’li bilan ularning optimal rivojlanishi uchun zarur bo’lgan tuz ionlari konsentratsiyasini tanlab olish mumkin. Oziqa eritmalardagi tuz ionlari konsentratsiyasining o’simliklar o’sishi uchun optimal xolda bo’lishi muvozanatlashgan (tenglashtirilgan) eritma debataladi. Eritmada, tuz ionlarining soni qancha ko’p bo’lsa, ularning

o’simliklar o’sish va rivojlanishiga bo’lgan ijobiy ta’siri xam, shuncha yuqori bo’ladi.

Ionlar o’rtasida bo’ladigan antogonistik kurashni plazmolemma yuzasidan ionlarning adsorblanishida, tashuvchilar va fermentlar markazi uchun bo’ladigan kurashida xam ko’rish mumkin.

Ionlar o’rtasida bo’ladigan antogonistik kurashni ko’rsatadigan tajribalarni o’tkazishda, nixryatda toza kimyoviy reaktivlardan va o’ta toza idishlardan foydalanish kerak.