O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi urganch davlat universiteti

Sur-qo‘ng‘ir  tuproqlar

  -  Xorazm  viloyati  hududining  janubiy–sharqiy 

burchagida  Toshsaqa  platosida  va  o‘ng  qirg‘oqdagi  Qizilqumda  uchraydi.  Ular 

uchlamchi  davr  ellYuviylarida  va  bo‘r  davri  jinslarida  shakllanadi.  Tuproq  qatlam 

qalinligi bir necha o‘n santimetrdan bir necha metrgacha bo‘ladi. Yer osti suvi 5 metr 

pastda  joylashgan.  Ellyuvial  Yotqiziqlar  Yuqoridan  pastgacha  dag‘alligi  bilan 

ifodalanadi.  Sur  qo‘ng‘ir  tuproqlar  qisqa  lekin  to‘la  shakllangan,  aniq  genetik 

qatlamlari bo‘linishi bilan ajralib turadi. 

SHo‘rhoklar

  -  Daudanning  qadimgi  allyuvial  (ko‘l)  Yomon  suv  o‘tkazuvchi 

Yotqiziqli  cho‘kmalarida,  Amudaryoning  zamonaviy  qayir  allyuvial  tekisliklarining 

Yosh  Yotqiziqlarida  va  Unguz  orti  Qoraqumning  ona  jinsi  elYuviylaridagi 

tepaliklararo  cho‘kmalarida  shakllanadi.  SHo‘rhoklar  uchun  xos  bo‘lgan  belgi  bu 

---

 

  22 

 

 

Yuqori  qatlamlarda  tuzlarning  to‘planishidir.  U  ko‘proq  oqish  3-5  sm  qalinlikdagi 

qatlam  ko‘rinishida  bo‘ladi.  Tuzlar  bu  qatlamda  odatda  3  %  dan  ko‘proq  bo‘ladi. 

Sizot  suv  sathi  0,5-1,0  m.  Suvda  yeruvchan  tuzlarning  katta  miqdori  tuproqni 

mexanik tarkibi, karbonatlar, gips matyerialllari va loylanish bilan birga uchraydi.