|
Turkmaniston Prezidenti Gurbanguli Berdimuhamedov mamlakat maktablarida 10 yillik ta‘limni 12 yilga uzaytirish haqidagi farmonni imzolagan.
Shuningdek, Turkmaniston prezidenti, 12 yillik maorif kontseptsiyasini ham imzolagan.
Turkmaniston 12 yillik ta‘lim tizimiga 2013 yil sentyabridan boshlanadigan yangi o‘quv yilidan o‘tadi.Yangi tizimga ko‘ra, bolalar 6 yoshidan maktabga boradilar.To‘rt yil boshlang‘ich sinflar bo‘ladi. O‘rta ta‘lim olti yilni tashkil etadi.
Keyingi ikki yilda o‘quvchilar o‘zlari tanlagan maxsus fanlarni o‘rganishlari ko‘zda tutilgan. Turkmaniston 1999 yilda 9 yillik maktab maorifi tizimiga o‘tgan edi. Marhum prezident Saparmurod Niyozov oliy ta‘limni ham 5-6 yildan 2 yilga tushirgan edi. Turkman faollari Sapamurod Turkmanboshining ushbu o‘zgartirishlari mamlakatdagi maorif tizimi va turkmanistonliklarning umumiy savodxonligiga "fojeali ta‘sir qilganligini" aytishadi.
Natijada bolalarning maktabdagi o‘quv yillarida oladigan bilimi darajasi pasaygan, Turkmanistonda malakali kadrlar soni kamayib ketgan.
Sifatli oliy ta‘lim olishni istagan turkmanlar xorijda o‘qishga intilganlar.
Shuningdek, maktab ta‘limi dasturiga Sapamurod Turkmanboshining "Ruhnoma" asari majburiy fan sifatida ham kiritilgan edi.
Muhojirotdagi taniqli adib va mustaqil jurnalist Aq Velsaparning aytishicha, Saparmurod Niyozov hukmronligi yillaridagi maorif tizimi yo‘qotishlarini qayta tiklash uchun hali ko‘p ish qilish lozim bo‘ladi.
"Sentyabrdan 11-sinfga boradigan o‘quvchilar uchun darsliklar yo‘q. Ta‘lim bazasi tayyorlanmagan. O‘qishini davom etdiradigan bolalarga saboq beradigan malakali o‘qituvchilar yo‘q", deydi Aq Velsapar.
Amaliy mavzular
1.Mavzu: Kanadada maktabgacha ta’limning o‘ziga xos xususiyatlari.
Reja:
1.Kanadada maktabgacha ta’lim tizimi
2.Kanadada boshlang‘ich va o‘rta ta’limning o‘ziga xosligi
Kanada hajmi bo'yicha dunyodagi ikkinchi o'rinda turadi, faqat Rossiyadan keyin. Buyuk Oq Shimol nomi bilan tanilgan Kanada o'zining ulkan landshafti va ko'p madaniy merosi bilan mashhur.
Kanadaning katta qismi o'rmonlardan iborat bo'lsa-da, unda boshqa mamlakatlarga qaraganda ko'proq ko'llar, shuningdek, Arktikaga cho'zilgan Rokki tog'lari, Prairiyalar va kam sonli arxipelag mavjud.
25,000 Afrikalik talabalar Kanadada o'qishadi, ularning aksariyati stipendiya bo'yicha.
Kanada ta'lim faoliyati uchun dunyodagi eng yaxshi mamlakatga aylanmoqda. 1,500 dollardan kam mablag 'bilan hayotni boshlash mumkin Kanada.
Kanadada taʼlim tizimi haqida 10 ta qiziqarli faktlar
1.Birlashgan Millatlar Tashkiloti tomonidan doimiy ravishda dunyoda eng yaxshi mamlakat deb e'lon qilingan Kanada, o'z talabalariga dunyo miqyosida tan olingan sertifikatlar bilan ta'minlaydigan davlatlar orasida eng past to'lov tizimiga ega. Kanadada oliy ma'lumotga ega bo'lish uchun talaba har yili taxminan 13000 AQSh dollardan 15000 dollarga qadar SAD to'lashi kerak.
2.Talabalarga sifatli ta'lim berish uchun, hukumat tomonidan boshqariladigan kollej va universitetlarning qariyb 80 foizi mavjud.
3.Aksariyat o'qituvchilar, Kanadadagi maktabgacha va boshlang'ich maktab o'qituvchilaridan tashqari, ma'lum bir sohada mutaxassis bo'lishlari va talabalariga ushbu mavzu bo'yicha chuqur bilim berishlariga imkon beradigan oliy ma'lumotga ega.
4.Kanada til o'rganish bo'yicha dunyoda yetakchi hisoblanadi. Ikki rasmiy til - ingliz va frantsuz tillariga ega mamlakat bo'lgani uchun, u o'z talabalaridan ikkala tilni ham o'rganishni talab qiladi. Agar talaba biron bir qo'shimcha tilni o'rganmoqchi bo'lsa, ispan tili eng ommabopdir. Kanadada xorijiy tilni ona tili sifatida biladiganlarning taxminan 21 foizi borligi qiziq. Bu odamlarning 40 foizi Yevropa tillarida va 56 foizi Osiyo tillarida so'zlashadi.
5.Ko'pgina hollarda, Kanada ta'lim tizimi talabalarga aralash( oʻgʻil va qiz) sinflarda ta'lim beradi. Shunga qaramay, Kanadada faqat o'g'il yoki qiz bolalar uchun darslar beradigan ba'zi xususiy maktablar mavjud.
6.Kanadadagi har bir viloyat o'rtasida ta'lim tizimida bir oz tafovutlar mavjud. Shunga qaramay, har bir viloyat va mintaqada o'quvchilar har bir sinfda o'qitiladigan rasmiy o'quv dasturiga ega.
7.Kanadadagi deyarli har bir diniy jamoada xususiy diniy maktablar mavjud. Jamoat diniy maktablari asosan katolikdir.
8.Maktablar o'quvchilarni zarur bo'lgan barcha darsliklar bilan ta'minlaydi. O'quv yiliga tayyorgarlik ko'rish uchun o'quvchi faqat qalam va qog'oz kabi o'quv qurollarini sotib olishi kerak.
9.Jismoniy, kognitiv, psixologik, hissiy, xulq-atvor yoki til muammolari bo'lgan o'quvchilar yordam olishlari mumkin, ular har bir davlat maktablari tomonidan ta'minlanadigan maxsus ta'lim dasturini o'z ichiga oladi. Ota-onalar, shuningdek, o'z farzandlarini maxsus ehtiyoj maktablariga yozib olishlari mumkin. Garchi bunday maktablar bepul bo'lmasa-da, ba'zi viloyatlar / hududlar alohida ehtiyojli bolalarning bunday maktabga borishlari uchun 100% mablag 'bilan ta'minlaydi.
10.Ota-onalarga farzandlarining maktabdagi muvaffaqiyati haqida ma'lumot berish uchun Kanada maktablarida hisobot kartalari tizimi mavjud. O'quv yili davomida o'quvchilarga ota-onalarga ma'lum bir mavzularda muammolar mavjud bo'lsa, xabar berish uchun hisobot kartasi beriladi.
Kanada ta'lim tizimining o'ziga xos xususiyatlaridan biri bu markazsizlashtirishdir: o'quv muassasalari mahalliy hokimiyat tomonidan boshqariladi. Har bir viloyat o'quv dasturlarini ishlab chiqadigan, o'qituvchilarni yollaydigan, asbob-uskunalar sotib olish uchun javobgar bo'lgan va odatda maktabning kundalik ishlarini nazorat qiladigan maktab kengashini saylaydi. Umumta'lim maktablari alohida viloyat ta'lim bo'limlari tomonidan boshqariladi va asosan federal byudjetdan moliyalashtiriladi. Ta'lim amaliyoti va qoidalari turli viloyatlarga qarab farq qilishi mumkin. Shunday qilib, viloyat ta'lim bo'limlari mahalliy qonunchilikka muvofiq ta'lim siyosatini belgilaydi Ta'lim vazirligi mintaqaviy va federal fondlarni ajratish, o'qituvchilarni attestatsiyadan o'tkazish, darsliklar va kutubxona xizmatlarini berish, hujjatlar bilan ishlash va statistika ma'lumotlarini taqdim etish, majburiy muddatlarni belgilash va ularga rioya qilish bo'yicha siyosatni ishlab chiqadi. ta'lim.
Kanadada o'qish nufuzli hisoblanadi. Buning ajablanarli joyi yo'q, chunki viloyatlarda o'qituvchilarga nisbatan maxsus talablar mavjud va o'qituvchilarning o'qituvchilik faoliyatini olib borish uchun sertifikatlar va litsenziyalar mavjudligiga ishonch hosil qiling. Barcha viloyatlarda o'qituvchilar boshlang'ich maktab o'quvchilariga dars berishda bakalavr darajasiga ega bo'lishlari kerak, agar o'qituvchi o'rta yoki yuqori sinf o'quvchilariga dars beradigan bo'lsa, besh yillik sertifikat va magistr diplomiga ega bo'lishi kerak.
Do'stlaringiz bilan baham: |
