O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat universiteti “texnika” fakulteti “transport tizimlari” kafedrasi

7.6. Moy almashtirish muddatlari
Transmission moyning avtomobilning turli agregatlaridan ish sh
aroitlarining
muhim shartlarini ta’kidlab o’tishi kerak. Rul boshqarmasi r
eduktoridagi moy
deyarli ishlamaydi, shuning uchun undagi moy avtomobil h
ayoti davomida
almashtirilmaydi. Uzatmalar qutisidagi moy bevosita uzatma
dan tashqari xamma
uzatmalar o’zining "quvvat yo’naltiruvchanlik" vazifasini baj
aradi. Moy
bevosita(to’g’ri) uzatmada aralashib turadi xolos, u yuqori h
arorat ta’siriga duch
kelmaydi, edirilish maxsullari bilan ifloslanmaydi. Qutining
harorati bu holda
baland bo’lmaydi, chunki unda ishqalanish tufayli isroflar b
o’lmaydi. Bosh
uzatmada moy doimo ishlab turadi, bunda shesternyalar ko’
p sirpanadi. shuning
uchun avtomobil shahardan tashqaridagi tekis asfalt yo’lda
harakatlanganda
uzatmalar qutisidagi moyni almashtirish muddati, ketingi ko’
prikdagi moyga nisbatan ikki marta uzayadi (ya’ni, 40-
60 ming km yurgandan keyin almashtirish
mumkin). TAD-
17I ning o’rniga boshqa moy qo’yilganda moy almashtirish
muddati
13...14 marta qisqaradi.
Hozirgi vaqtda ishlab chiqarilayotgan NEKSIYA, ESPERO,
MERSEDESBENTS va boshqa turdagi avtomobillarning rul mexnazmining g
idrokuchaytirgichiga DEKSRON-moyi quyiladi.
Plastik surkov moylari tarkibiga moy(asos), quyultirgich(sov
un), qattiq
uglevodorodlar, bir jipsliligini saqlash maqsadida qo’shilgan
stabi-lizator, ba’zan
to’ldirgich(masalan, grafit) kiruvchi murakkab birikmalardir. Ish sharoitga qarab
qattiq yoki suyuq moddalar xossalariga ega bo’lishi, plastik moy
larning o’ziga xos
xususiyatidir. Ular uzluksiz moy berib turish imkoni bo’lma
gan ishqalanish
uzellarida, shuningdek katta solishtirma yuk(nagruzka) tusha
digan hamda kichik
tezliklarda ishlaydigan, germetiklash qiyin bo’lgan uzellarda ishl
atiladi. Bu moylar
sirtlarning
ishqalanishi
va
eyilishini
kamaytiradi, shuningdek, ularni korroziyalashdan saqlaydi.
Plastik moylar och sariq rangdan to’q jigar ranggacha bo’lg
an, ba’zan qora rangli (grafitli) yoki ko’k rangli (№158) ma
zsimon maxsulotdir. Ular bir jinsli
bo’lishi, tarkibida èrimay qolgan qismlar, abraziv aralashmalar v
a suv bo’lmasligi,
yaxshi barqarorlikka ega bo’lishi, ya’ni qatlamlanmasligi lozim.
.Yetarli mustaxkamlik xossasi.
Harakatlanuvchi qismlardan sachrab ketmasligi uchun, ishqal
anuvchi
qismlar orasidan chiqib oqib ketmasligi uchun, etarli mustaxkam
likka ega bo’lishi
kerak.
Mustaxkamligi juda yuqori bo’lishi ham yomon, chunki ish
qalanuvchi
juftlar orasiga moy etib bormaydi, natijada qismlar ediriladi.
Masalan, èshiklar,
qulflar tez ediriladi. Mustaxkamlik chegarasi kichik bo’lsa,
surkov moy shuncha
yumshoq bo’ladi.
2. Qovushqoqlik xossasi.
Surkov moylarining qovushqoqligi deformatsiya tezligiga bo
g’liq bo’lib,
deformatsiya tezligi ortishi bilan qovushqoqlik kamayadi.