O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat universiteti “Biologiya” kafedrasi

Foydalanadigan viruslarteskari transkripsiya.Bu viruslar tarkibida bir zanjirli RNK (Retroviridae,Metaviridalar,Pseudoviridae) yoki ikki zanjirli DNK (CaulimoviridaevaGepadnaviridae). teskari transkripsiyaga qodir bo'lgan RNK viruslari (retroviruslar, masalan, OIV), replikatsiya jarayonida oraliq molekula sifatida genomning DNK nusxasidan foydalaning va DNKni o'z ichiga oladi (pararetroviruslar, Misol uchun,gepatit b virusi) RNK hisoblanadi. Ikkala holatda ham u ishlatiladiteskari transkriptaza, yoki RNKga bog'liq DNK polimeraza. Retroviruslar teskari transkripsiya paytida hosil bo'lgan DNKni xost genomiga kiritadi, virusning bu holati deyiladi.provirus. Pararetroviruslar buni qilmaydi, garchi ularning genomlarining o'rnatilgan nusxalari, ayniqsa o'simliklarda yuqumli viruslarni keltirib chiqarishi mumkin. Teskari transkripsiyadan foydalanadigan viruslar sezgirantiviral preparatlar, shu jumladan teskari transkriptazani inhibe qiluvchizidovudinvalamivudin.

Hujayralarga ta'sir qilish



Mikrograf, sabab bo'lgan sitopatik ta'sirlarni ko'rsatadi1 turdagi herpes simplex virusi.Papanikolau testi.Virusning zararlangan hujayraga ta'sir qiladigan tarkibiy va biokimyoviy ta'sir doirasi juda keng. Ular chaqiriladisitopatik ta'sir. Ko'pgina virusli infektsiyalar xost hujayralarining o'limiga olib keladi. O'lim sabablari hujayra lizisi, hujayra membranasidagi o'zgarishlar va bo'lishi mumkinapoptoz. Ko'pincha hujayra o'limining sababi virusli oqsillar tomonidan uning normal faoliyatini bostirishdir, ularning hammasi ham virusli zarrachaning bir qismi emas. Ba'zi viruslar zararlangan hujayrada ko'rinadigan o'zgarishlarga olib kelmaydi. Virus yashirin va faol bo'lmagan hujayralar infektsiyaning bir nechta belgilariga ega va normal ishlaydi. Bu surunkali infektsiyalarning sababi bo'lib, virus ko'p oylar yoki yillar davomida ularda o'zini namoyon qilmasligi mumkin. Bu ko'pincha, masalan, virus bilan sodir bo'ladigerpes. Ba'zi viruslar yoqadiEpstein-Barr virusi, malignite ko'rinishisiz hujayralarning tez ko'payishiga olib kelishi mumkin, boshqalari esa, masalanpapillomaviruslar, sabab bo'lishi mumkinQisqichbaqa.
Xost diapazoni
Viruslar, shubhasiz, Yerdagi eng ko'p biologik ob'ektlardir va bu ko'rsatkich bo'yicha ular barcha organizmlardan ustundir. Ular hujayrali organizmlarning barcha shakllarini, shu jumladan hayvonlar, o'simliklar, bakteriyalar va zamburug'larni yuqtiradilar. Biroq, har xil turdagi viruslar faqat cheklangan miqdordagi odamlarni yuqtirishi mumkin.xostlar, ko'pgina viruslar turlarga xosdir. Ba'zilar, masalanchechak virusi, faqat bitta turga ta'sir qilishi mumkin -odamlar, bunday hollarda virus tor xost diapazoniga ega deyiladi. qarshi,quturish virusihar xil turlarga ta'sir qilishi mumkinsutemizuvchilar, ya'ni u keng xost diapazoniga ega. O'simlik viruslari hayvonlar uchun zararsiz, ko'pchilik hayvonlar viruslari esa odamlar uchun zararsizdir. Ba'zi bakteriofaglarning xost doirasi bitta bilan cheklangankuchlanishbakteriyalar va faglarni tiplash orqali yuqumli kasalliklar epidemiyasini keltirib chiqaradigan shtammlarni aniqlash uchun ishlatilishi mumkin. Faol replikatsiya qiluvchi virus har doim ham xost hujayrasini o'ldirmaydi. Qoplangan viruslar, shu jumladan OIV, odatda hujayradan ajratiladitomurcuklanma. Ushbu jarayon davomida virus o'z konvertini oladi, bu uy egasining hujayra membranasining yoki boshqa ichki membrananing o'zgartirilgan qismidir. Shunday qilib, hujayra yashashni davom ettirishi va virusni ishlab chiqarishi mumkin.