O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat universiteti ro‘yxatga olindi: “tasdiqlayman”

8-mavzu. Etnopedagogika va milliy ma’naviyat Millatni milliy tarbiya shakllantirishi. Milliy tarbiya xalq pedagogikasining muhim yo‘nalishi, xalq pedagogikasi esa, xalq ijodining tayanchlaridan biri ekanligi. Xalq ijodi bitmas-tuganmas xazina ekanligi. Xalq ijodini chuqur va ko‘p o‘rganilsa, u shunchalik ko‘p yangi qirralami namoyon etishi. Millatni millat sifatida, xalqni xalq sifatida saqlab turish – xalq pedagogikasining muhim xususiyatlaridan biri ekanligi. Bayramlar eng qadimiy davrlardan boshlab inson hayotining eng muhim va tarkibiy qismiga aylanganligi. Har bir millat va elat, xalqning o‘z taraqqiyot tarixi jarayonida shakllangan bayramlari mavjudligi. O`zbek xalqining bayramlari qonqardosh xalqlarning tarixiy – madaniy aloqalari jarayonida shakllangan va rivoj topgan, boshqa xalqlar bayramlariga ta’sir etgan va o‘z navbatida qaramaqarshiliklar, to’siqlami engib, boshqa xalqlar tajribasi bilan boyib kelgan uzoq tarixga ega ekanligi.
9-mavzu. An’anaviy oila turmush marosimlari – xalq madaniyatining fenomeni. XX asr so‘nggi choragidan boshlab dunyo miqyosida etnolog va sotsial antropologlar tomonidan marosimlami xalq madaniyatining fenomeni tarzida o‘rganishga alohida e’tibor qaratilganligi. So‘nggi o‘n yilliklarda dunyo miqyosida kechayotgan globalizatsion jarayonlar etnik xususiyatlaming saqlab qolish omillarini va milliy marosimlami tadqiq etish muammosini dolzarb muammolar tarzida kun tartibiga qo‘yilishiga sabab bo‘lishi. Oilaviy marosimlar etnosga oid madaniy va maishiy an’analar uzatuvchisi hamda davomchisi hisoblanishi. Xalqimizning qadimiy e’tiqodlarini, madaniyat tarixi, orzu intilishlari, hayotga munosabatini o’rganishda nikoh to‘yi bilan bog‘liq marosimlar muhim ahamiyatga egaligi. Dunyodagi ko’plab boshqa xalqlar singari o‘zbek to‘y marosimlari sirasida nikoh to‘ylari uzining turli xildagi marosimlarga, irim-sirimlarga boyligi, etnografik manbalaming rang-barangligi bilan alohida ajrab turishi.
10-mavzu. O‘zbek xalqi moddiy madaniyatida qadimiy diniy tasawurlar va qarashlarning arxaik izlari. Etnologik yo‘nalishda bajarilgan tadqiqotlarda moddiy madaniyat (turar joylar, kiyimlar, taqinchoqlar, oziq ovqatlar)ni odatda grafik tasvirlar, planlar, chertyojlar, rasmlar, fotosuratlar yordamida batafsil tavsiflash va ilmiy tahlil qilish o‘ziga xos an’anaga aylanganligi. Lekin ushbu ma’lumotlar etnologik tadqiqotlaming asosiy maqsadini isbotlashga ko‘maklashuvchi tavsifiy vosita bo‘lib xizmat qilishi. Moddiy madaniyatning etnologik yo‘nalishda tadqiq etilishida ko‘zlangan asosiy maqsad o‘rganilayotgan ob’ektning xalq ijtimoiy turmush-tarzi bilan aloqadorligini yoritishdan iboratligi. Moddiy madaniyat namunalarida aks etuvchi ramz, belgi g‘oya ko‘rinishida ham qiziqarli bo‘lib, bu bevosita u bilan bog’liq tasawurlar, e’tiqodiy qarashlami tahlil qilishda muhim ahamiyat kasb etishi. Etnologlar uchun moddiy madaniyat namunalarining tavsifi emas, balki ulaming inson bilan aloqadorligi qiziqarli hisoblanishi.