O’zbеkiston rеspublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat univ еrsitеti jismoniy madaniyat fakult

Оvqatlanish gigiеnasi.
Ovqat iloji boricha yangi tayorlangan,yoqimli xidli 
va tashqi korinishi yahshi,hushta’m bo’lishi lozim.Ishtaha bilan ovqatlanish uchun 
ovqatning tashqi ko’rinishi,ovqat eyiladigan joyning jihozlari,muhit yahshi bolishi 
juda muhimdir.Hozirgi kunda gaz yoki mikrovonliviy pech ovqatni tez tayorlash 
mumkin.Ovqatni bir necha kun oldin tayorlab qoyish maqsadga muofiq 
emas,chunki uning sifati buziladi.Ovqatni yahshi o’zlashtirish uchunovqatlanishni 
shira ajratuvchi suyuq taomlardan boshlash kerak.Ovqatlanish vaqtida 
chalgish,ozga narsalar bilan shugullanish zararli.Nonushta oldidan,tushlik va 
kechki ovqatdan oldin shirinkiklar istemol qilish ishtahani bo’gadi.Bolalarga va 

---

304 
osmirlarga asosiy ovqatlanish orasida tarkibida engil hazm boladigan 
mevalar,rezavor mevalar istemol qilish tavsiya qilinadi.Ba’zi odamlarda shokaladli 
konfetlar,sitrusli mevalar,dudlangan mahsulotlar va kop miqdorda istemol 
qilinadigan boshqa bir mahsulotlar odamlarga “allergiya”ni keltirib chiqaradi.Issiq 
ovqatlarsiz, asosan buterbrotlar bilan ovqatlanish zarali.Bu ovqattarkibiga kora tola 
qimmatli emas va oshqozon-ichak shilliq pardasini ta’sirlaydi.Shoshib ovqat yeyish 
kerak emas,chunki bunda ovqat yahshi chaynalmaydi,uning shilliq pardasini 
tasirlantiradi,ovqat hazm qilish shiralarining ajralishini va ovqat hazm bolishini 
qiyinlashtiradi.Sifatsiz ovqat odatda nohush korinishga ega boladi,yani hidga 
,chirish,achish belgilariga ega boladi.Biroq,ayrim hollarda ovqatning kasallik 
qozchatuvchi mikroblar bilan zararlanganligi tashqi tomohdan namoyon 
bolmaydi.Shunga qaramay ovqatning korihishi va tami yahshi bolishi 
mumkin,ammo uni istemol qilib bolmaydi.Huddi shuning uchun ham turli 
mahsulotlardan tayorlaganda ularga tayorlangan vaqti va yoroqlilik muddati 
korsatilgan boladi.Ularga,albatda e’tibor berish kerak.Konservalangan 
mahsulotlardan o’ta ehtiyot bolish kerak.Konserva bankasi bir oz kotarilgan 
bolsa,konserva ovqatga mutlaqo yaroqsiz hisoblanadi.Banka chirituvchi 
bakteriyalar gazi hisobiga kotarilgan.Achiq va nohush ta’m albatta zaharlilik 
belgisi hisoblanmaydi.Ovqatdan zaharlanish-keskin quvvatsizlik,rang 
o’chishi,yurak urishiva nafas ritmining ozgarishi,qayt qilish,kongil 
aynishi,oshqozon va ichaklarda ogriq,paydo bolishi bilan namoyon boladi.Birinchi 
yordam oshqozonni tozalashdir.