O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi urganch davlat universiteti


Boshqaruvning samaradorlik ko„rsatkichlari



Download 2 Mb.
Pdf ko'rish
bet95/103
Sana13.05.2020
Hajmi2 Mb.
#51199
1   ...   91   92   93   94   95   96   97   98   ...   103
Bog'liq
mehmonxona xojaligini boshqarish

2.Boshqaruvning samaradorlik ko„rsatkichlari 
Turizmning  muhim  unsuri  (elementi)  –  mehmonxona  industriyasining  iqtisodiy 
boshqaruv  sohasiga  boshqaradigan  ta‘sir  o‗tkazishning  mohiyati  mehmonxona 
faoliyatining  xarajatlarini  eng  kam  miqdorga  keltirishdan  iborat.  Oldin  kelishib 
olganimizdek,  xarajatlarni  aniqlash  turizmda  iste‘molni  aniqlash  bilan  uzviy  bog‗liq. 


 

120 
Shuning uchun, turizmda iste‘mol turistlarning talablarini qondirish uchun zarur tovarlar 
va xizmatlar qiymati sifatida aniqlanadi.  
Demak,  mehmonxona  xarajatlari  turistning  safarga  tayyorgarligi,  safari  va 
mo‗ljallangan joyda bo‗lishi vaqtidagi iste‘mol xarajatlarining umumiy miqdori sifatida 
aniqlanadi.  
Ta‘til  paytida  qilinadigan  sayohatda  xarajatlar  miqdorini  aniq  belgilash  uchun 
quyidagilarni aniqlaymiz: 
Sayohat oralig‗i. Bu, odam ma‘lum vaqt ichida o‗rtacha necha marta safar qilishini 
ko‗rsatadi.  
Sayohat  intensivligi.  bu  ko‗rsatkichni  aniqlash  chog‗ida  alohida  odam  emas,  balki 
mintaqaning  barcha  aholisi  e‘tiborga  olinadi.  Sayohatlar  intensivligi  halq  xo‗jaligida 
band  bo‗lgan  odamlarning  qanday  qismi  yil  davomida  sayohatga  chiqqanini  ko‗rsatadi. 
Bu sayoxat qiluvchilarning mintaqa aholisi soniga foizda ifodalangan nisbatidir: 
Safarlarning  o‗rtacha  davomiyligi.  Bu  tunab  chiqishning  umumiy  miqdorini  safar 
soniga taqsimlash yo‗li bilan hisoblanadi. 
Mehmonxona xarajatlarining xilma-xil turlarini uch guruhga ajratish mumkin: 
- safarni tayyorlash va amalga oshirish uchun zarur dastlabki xarajatlar
- sayohat chog‗ida va sayohat joylariga borganda bo‗ladigan xarajatlar; 
-  sayohatchilar  jo‗nab  ketgan  mamlakatda  ular  xorijiy  mamlakatdan  qaytgandan 
so‗ng  bo‗ladigan  xarajatlar  (masalan,  fotoplyonkalarni  yoritish,  sayohat  chog‗ida 
shikastlangan avtomobillarni ta‘mirlash xarajatlari va boshqalar). 
Ko‗rinib  turibdiki,  turist  xarajatlari  juda  ko‗p  tovarlar  va  xizmatlardan,  uzoq 
muddat  foydalaniladigan  tovarlardan  tortib,  qarindoshlar  va  yaqinlariga  sovg‗a  sotib 
olish xarajatlaridan iborat bo‗ladi. 
Turistik  sayohat  uchun  xarajatlar  miqdorini  belgilash  uchun  biz  quyidagilarni 
aniqlaymiz: 
-safarlar  tezligi. Bu  ko‗rsatkich  kishi  ma‘lum  vaqt  davomida  o‗rtacha  necha marta 
safarga chiqishini ko‗rsatadi: 
               SS 
  ST= ---------,              bunda            ST - safarlar tezligi
               V                                        SS - safarlar soni; V - vaqt. 
-safarlar  jadalligi.  Bu  ko‗rsatkich  aholining  qaysi  qismi  yil  davomida  turistik 
xizmatdan foydalanganligini ko‗rsatadi. 
                TS 
  SJ = ------------ ,         bunda           SJ - safarlar jadalligi
                AS                                 TS - turistlar soni; 
                                                   AC - aholi soni. 
Turistik  xarajatlarning  barcha  bo‗limlarini  iqtisodiy  tahlil  qilish  turizm 
samaradorligini aniqlashning eng muhim turlaridan biri hisoblanadi. Turnzmni iqtisodiy 
boshqarish amaliyotida xarajatlarning 7 asosiy bo‗limi mavjud: 
  -kompleks safarlar; 
  -turistlarni joylashtirish; 
  -oziq-ovqat va ichimliklar
  -transport; 


 

121 
  -dam olish, madaniy va sport faoliyati turlari
  -do‗konlarga borish; 
  -boshqa xarajatlar. 
Boshqaruv samaradorligini aniqlashda birlashgan ko‗rsatkich qo‗llaniladi. 
                        GxL 
                K = ------- 
                         FxE 
bunda:    K - boshqaruv samaradorligi koeffitsienti; 
       G - har bir boshqaruv xodimiga to‗g‗ri  keluvchi boshqaruv  xarajatlari. 
       L - xizmatchilarning umumiy sonida boshqaruv xodimlari ulushi. 
       F – mablag‗ (fond) bilan ta‘minlanganlik; 
       E – mablag‗lar (fondlar)ning foydali ish koeffitsienti. 
Turizm  bozoridagi  kuchli  raqobat  firmalarning  ichki  samaradorligini  oshirish 
usullarini  izlanishga  majbur  qiladi.  Turistik  xizmatchilarning  mehnat      bozoridagi 
raqobatbardoshligi xizmatchilarni samarali boshqarish orqali ta‘minlanadi.  
    BX 
           K =------- * 100%, 
   X 
bunda:  
KQ - kadrlarning qo‗nimsizlik koeffitsienti. 
BX - ishdan bo‗shagan xizmatchilar soni. 
X - xizmatchilarning o‗rtacha ro‗yhat soni. 
Firmaning  mehnat  bozoridagi  mavqeini  baholovchi  ko‗rsatkichlar  sifatida 
quyidagilardan foydalanish mumkin: 
- xizmatchilarning o‗z korxonalaridan mamnunlik darajasi; 
-har  bir  xizmatchi  boshiga  to‗g‗ri    keladigan  kadrlar  bo‗yida  tadbirlar  uchun 
o‗rtacha xarajatlar; 
-kadrlar bilan ta‘minlanganlik darajasi; 
-mehnat jadalligi (samaradorligi). 

Download 2 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   91   92   93   94   95   96   97   98   ...   103




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish