O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent Moliya instituti

Offshor sug‘urta kompaniyasi
- maxsus maqomga ega bo‗lgan sug‗urta 
kompaniyasi. Offshor sug‗urta kompaniyalari soliq to‗lash stavkalari eng kam 
bo‗lgan offshor zonalarda (Bermud oroli, Gernsi, Men va Keymanov orollari) 
tashkil etiladi. Offshor zonalarda amalga oshiriladigan sug‗urta operatsiyalari 
sug‗urta kompaniyasini tashkil etishda qatnashgan ta‘sischilar joylashgan davlati 
organlari tomonidan nazorat etilmaydi.
 
 

---

355 
P 
Proporsional qayta sug‘urtalash
- qayta sug‗urtalash shartnomasini tuzish 
shakli. Bu erda qayta sug‗urtalash kompaniyasi sug‗urta mukofotlarini umumiy 
tushumidagi va sug‗urta koplamalarini to‗lashda o‗z ulushiga ega. Proporsional 
qayta sug‗urtalash shartnomalari kvotali, eksedentli va kvota-eksedentli 
shartnomalarini o‗z ichiga oladi. 
Q 
Qayta sug‘urta brokeri
- o‗z nomidan va qayta sug‗urta qilish shartnomasi 
bo‗yicha sug‗urta qildiruvchi tariqasida ishtirok etuvchi sug‗urtalovchi-ning 
topshirig‗iga binoan qayta sug‗urta qilish shartnomasi tuzilishini va ijro etilishini 
tashkil qilish bo‗yicha faoliyat yurituvchi yuridik shaxs.
Qayta sug‘urtalash
- sug‗urtalashga riskni qabul qilish bilan bog‗liq iqtisodiy 
munosabatlar 
tizimi 
(risklarni 
birlamchi 
joylashtirish); 
sug‗urtalovchi 
muvozanatlashgan sug‗urta portfelini yaratish va sug‗urta operatsiyalarini 
moliyaviy barqarorligini ta‘minlash maqsadida qabul qilib olingan riskni bir 
qismini o‗zaro kelishilgan holda boshqa sug‗urtalovchiga berishi (riskni ikkilamchi 
joylashtirish). Qayta sug‗urtalash operatsiyalarini sug‗urta kompaniyalar bilan bir 
qatorda asosan, ixtisoslashgan qayta sug‗urtalash kompaniyalari amalga oshiradi. 
Qayta sug‗urtalash aktiv (riskni berish) va passiv (riskni qabul qilib olish) 
ko‗rinishda bo‗ladi. Bundan tashqari, qayta sug‗urtalash proporsional va 
noproporsional 
bo‗ladi. 
Proporsional 
qayta 
sug‗urtalashda, 
qayta 
sug‗urtalovchining berilgan risk bo‗yicha ulushi sedentning o‗z javobgarligiga 
qoladigan qismi aniq bo‗lgandan so‗ng aniqlanadi. Noproporsional qayta 
sug‗urtalashda riskni berish tegishli limit doirasida amalga oshiriladi. Bu holda 
qayta sug‗urtalovchi sedentdan sug‗urta mukofotining bir qismini oladi 
(proporsional qayta sug‗urtalashdagidek sug‗urta summasiga muvofiq keladigan 
sug‗urta mukofotini emas).