O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent Moliya instituti

Aktuar hisob-kitoblar
- sug‗urta tarifi stavkalarini hisoblashning iqtisodiy-
matematik usullari yig‗indisi. Ushbu hisob-kitoblar katta sonlar qonuniga 
asoslanadi. Aktuar xisob-kitoblarning metodologiyasi, extimollar nazariyasi, 
demografiya qonuniyatlariga tayanadi, tarif stavkasining miqdori sug‗urta 
hodisalari ro‗y berishining extimoliyligiga bog‗liq. Demografiya ma‘lumotlaridan 
fuqorolarning hayotini sug‗urtalashda sug‗urtalanuvchilarning yoshiga mos 
ravishda sug‗urta tarifi stavkasini tabaqalashtirshida foydalaniladi. Uzoq muddatli 
hayotni sug‗urtalash bo‗yicha sug‗urta summalari sug‗urtalangan shaxs vafot 
etganda yoki u ma‘lum bir yoshga etganda to‗lanadi. Etarli miqdordagi sug‗urta 
fondini shakllantirish uchun, sug‗urtalovchi shartnoma amalda bo‗lgan davrda 
kancha shaxs vafot etishi yoki ma‘lum bir yoshga etishi extimoliyligini bilishi 
zarur. Aholi ulimi darajasi xaqidagi statistik ma‘lumot asosida turli yoshga etishi 
extimolligini hisoblash hamda fuqarolarning o‗limi to‗g‗risidagi jadvalni tuzish 
mumkin. Bu jadval asosida nafaqani va hayotni sug‗urtalash bo‗yicha tarif 
stavkalari hisoblanadi. 
Anderrayter
- 1) turli tavakkalchiliklarni sug‗urtalash vakolatiga ega, sug‗urta 
kompaniyasi tomonidan tayinlanadigan shaxs. Sug‗urta kompaniyasining sug‗urta 
portfelini shakllanishi uchun javob beradi. U sug‗urta shartnomalarini tuzish, 
tavakkalchiliklarni baxolash va sug‗urta tarifi stavkasini belgilash yuzasidan 
tegishli malakaga ega bulishi zarur; 2) Lloyd sug‗urta polislarini beradigan Lloyd 
sug‗urta korporatsiyasining a‘zosi; 3) potensial mijozlarga sug‗urta polisini sotish 
bilan shug‗ullanadigan yoki manfaatdor tomonlarga sug‗urta sohasi bo‗yicha 
yukori darajada maslaxat xizmatlarni ko‗rsatadigan jismoniy yoki yuridik shaxs. 

---

348