O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti


«ikkinchi  muallim»  Abu  Nasr  Forobiy  (870–



Download 4,73 Mb.
Pdf ko'rish
bet31/247
Sana16.07.2021
Hajmi4,73 Mb.
#120893
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   247
Bog'liq
iqtisodiy talimotlar tarixi

«ikkinchi  muallim»  Abu  Nasr  Forobiy  (870–
950) hisoblanadi. U ko‗p qirrali olim bo‗lib, o‗z 
bilimini  oshirish  yo‗lida  tinmay  mehnat  qilgan, 
qaysi  yurtda  mashhur  olim  borligini  eshitishi 
bilan  suhbatlashib  undan  saboq  olish  uchun 
yo‗lga chiqqan. U 70dan ko‗p tilni bilgan. 
Forobiy  bir  asarni  bir  marta  o‗qib  tushu-
nolmasa,  uni  qayta-qayta  o‗qigan.  Aristotelning 
«Jon  haqida»  asarining  Forobiy  o‗qigan 
nusxasi  topilgan  bo‗lib,  kitob  chetiga  uning 
tomonidan «Men bu kitobni yuz marta o„qidim», boshqa bir kitobda esa 
«Bu  kitobni  qirq  marta  o„qidim,  lekin  yana  o„qishim  kerak»,  deb 
yozilgan. Forobiy Aristotel asarlarini o‗qib o‗rganish bilan birga, ularga 
sharhlar  ham  yozgan.  Buyuk  alloma  Ibn  Sino  Aristotelning 
«Metafizika» asarini Forobiy yozgan sharhlar yordami bilangina to‗liq 
tushunganligi haqida yozgan. 
 
Forobiy bugungi kunda ham o‗z ahamiyatini yo‗qotmagan moddiy 
ehtiyojlar  to‗g‗risida  ta‘limot  yaratdi.  Uning  fikricha,  odamlarning 
ehtiyoji  jamiyat  shakllanishining  asosiy  sababidir.  «Tabiatan  har  bir 
odam  shunday  yaralganki,  u  yashashi  va  kamol  topishi  uchun  ko‗p 
narsalarga  ehtiyoj  sezadi.  Ularni  u  bir  o‗zi  topa  olmaydi  va  ularga 
erishish  uchun  kishilar  jamoasiga  muhtoj  bo‗ladiki,  uning  har  biri  u 
ehtiyoj  sezayotgan  narsalardan  biron-birini  beradi.  Bunda  har  bir  odam 
boshqalarga  nisbatan  xuddi  shunday  holatda  bo‗ladi».  Jamiyat 
shakllanishi uchun moddiy ehtiyojlar to‗g‗risida bunday tushuncha o‗sha 
davrdagi  ilg‗or  fikrlardan  hisoblanadi.  Shu  bilan  birga  moddiy  boylik 
yaratishdagi  mehnat  va  mehnat  qurollarining  ahamiyatini, har  xil  hunar 
turlarini uqtirib o‗tgach, qullikka keskin qarshi chiqdi.  
 
Forobiy  Platonga  o‗xshab  ideal  tuzum  to‗g‗risida  fikr  yuritdi.  U 
kelajak  haqida  o‗ylab,  baxtga  erishishning  zarur  va  birlamchi  shartini 
 
Abu Nasr Forobiy  
(870–950)
 


46 
 
tashkil  etuvchi  o‗zaro  yordam  va  do‗stlik  tufayli  bo‗ladigan  shaharni 
ideal  shahar,  deb  hisoblagan;  yer  yuzida  barcha  xalqlarning  o‗zaro 
yordami asosida bir butun yagona jamiyat qurish mumkinligi to‗g‗risida, 
mahsulotlarni  adolatli  taqsimlash  haqida  fikrlar  bildirgan.  Ammo 
Forobiy  mazkur  o‗zaro  yordamning  iqtisodiy  asosi  –  mehnat 
mahsulotlarini  ayirboshlashning  zarurligini  ko‗rsatib  bera  olmadi.  Shu 
narsani qayd qilib o‗tish kerakki, Forobiy iqtisodiy masalalarni ikkinchi 
o‗ringa  surib  qo‗ydi.  Bu  ayniqsa,  uning  davlat  to‗g‗risidagi  talqinida 
ko‗rinadi,  unda  adolat  o‗rnatish,  ommani  ma‘rifatli  qilish  uning  asosiy 
funksiyalaridan, deb e‘tirof etiladi. 
 

Download 4,73 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   247




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish