O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti

 
 
XII BOB. INSTITUTSIONALIZM 
12.1.Institutsionalizmning kelib chiqishi va undagi yangi 
rahnamolar 
 
Menger, Jevon, Valras va Marshallar taqsimot va qiymat nazariyasiga 
doir  tahlillarni  amalga  oshira  boshlashgan  davrlarda  ham  ortodoks 
(umumiy  hamma  qabul  qilgan)  klassik  nazariyasi  nemis  anti-ijtimoiy 
yozuvchilari  tomonidan  tanqid  qilinar  edi.  Ushbu  yozuvchilar 
qarashlarida  ko‗zga  ko‗rinadigan  farqlar  mavjud  bo‗lib,  ularning  nemis 
tarixiy  maktablariga  umumiy  jihatlari  ko‗p  edi.  Germaniyada  bu 
maktablar  ta‘siri  1840-yillardan  boshlandi  va  yigirmanchi  asrgacha 
davom etdi. Ba‘zi tarixchilar nuqtayi nazarlari xilma-xilligi sababli buni 
Germaniyada  muammolar  o‗zgarishining  katta  ta‘siri,  deb  atashdi. 
Avvalgi  va  keyingi  yozuvchilar  o‗rtasidagi  ortodoksal  nazariyaga 
qarshiliklarni  inobatga  olib,  eski  va  yangi  tarixiy  maktablarga 
taqsimlashdi. 
  Tarixiy  metodni  qo‗llab-quvvatlovchi  inglizlarni  alohida  bog‗langan 
guruhini  shakllantirishmadi  va  shu  sababli  uni  ingliz  tarixiy  maktabi, 
deyish  nojoiz  bo‗ldi.  Ushbu  ingliz  va  nemis  yozuvchilari  ma‘lum 
neoklassik  iqtisodiyotga  ko‗rsatgan  ta‘sirlari  sababli  diqqatga  sazovor 
bo‗lishdi  (ayniqsa,  Alfred  Marshall).  A.Marshall  Germaniya  va 
Qo‗shma  Shtatlar  iqtisodiy  nazariyasi  va  siyosati  yuksalishiga  ham 
sezilarli  hissa  qo‗shdi  (Germaniyada  ko‗plab  amerikalik  iqtisodchilar 
ta‘lim olishgan).