O‘zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o‘rtа mаxsus tа`lim vаzirligi tоshkеnt dаvlаt tеxnikа univеrsitеti

V
7.4 – rasm
ariometrlar – har bir o’zgarmas qiymatli induktivlikka ega va biri ikkinchisiga nisbatan qo’zg’aluvchan bo’lgan ikkita g’altak ko’rinishidagi qurilmadir.
O’zgaruvchan induktivlik – g’altaklarning to’plami ko’rinishida, shuningdek, induktivlik magazinlari ko’rinishida yasalishi ham mumkin. Induktivlik va o’zaro induktivlik g’altaklar chastotasi 10 kHz gacha bo’lgan o’zgaruvchan tok zanjirlarida ishlatish uchun mo’ljallangan.
Sig’im o’lchovlari. Sig’imning namunaviy va ishchi o’lchovlari sifatida o’zgarmas va o’zgaruvchan sig’imli havo va boshqa turdagi dielektrikli (slyudali) kondensatorlari hizmat qiladi. Sig’im o’lchovlariga quyidagi talablar qo’yiladi: chastota va haroratning o’zgarishi hamda vaqt o’tishi bilan sig’imning kam o’zgarishi; dielektrik isrofning harakterlovchi isrof burchagi tangensining kichik bo’lishi; izolyatsiya qarshiligining kattaligi va boshqalar. Havo dielektrikli kondensatorlar yuqoridagi talablarga javob bersada, sig’im qiymatining kichikligi tufayli geometrik o’lchamlari nisbatan katta bo’ladi. Slyuda dielektrikli kondensatorlarda sig’im qiymati nisbatan katta (1μF) bo’lsada, isrof burchagining tangensi katta bo’ladi. Alohida sig’im o’lchovlari bilan bir qatorda sig’im magazinlari ham ishlatiladi. Bu sig’im magazinlari bilan 0.0001 … 1000 μF oralig’idagi sig’imlarni olish mumkin.


Nazorat sinov savollari

1. O‘lchоv dеb qаndаy vоsitаgа аytilаdi?

2. Stаndаrt nаmunа, nаmunаviy mоddа dеb nimаgа аytilаdi?
3. O‘lchоvning qаndаy turlаri mаvjud?
4. Etаlоn dеb qаndаy vоsitаgа аytilаdi?
5. Qаrshilik, induktivlik o‘lchоvlаri to‘g‘risidа tushuntiring?
8-mаvzu. O‘lchаsh o‘zgаrtkichlаri


Rеjа:
8.1. Shunt vа qo‘shimchа qаrshiliklаr.
8.2. Kuchlаnish bo‘lgichlаri
8.3. O‘lchаsh trаnsfоrmаtоrlаri.
8.4 To‘g‘rilаgichli o‘zgаrtkichlаr.
8.5. Tеrmоelеktrik o‘zgаrtkichlаr.