O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti “budjet hisobi va g’aznachilik”fakulteti

O’tkazish bosqichlari: 
1.
Taqdimot qismi. 
2.
Muhokama jarayoni (savol-javoblar asosida). 
Brifinglardan trening yakunlarini tahlil qilishda foydalanish mumkin. 
Shuningdek, amaliy o’yinlarning bir shakli sifatida qatnashchilar bilan birga 
dolzarb mavzu yoki muammo muhokamasiga bag’ishlangan brifinglar tashkil 
etish mumkin bo’ladi. Talabalar yoki tinglovchilar tomonidan yaratilgan mobil 
ilovalarning taqdimotini o’tkazishda ham foydalanish mumkin. 
“Portfolio” – ( ital. portfolio-portfel, ingl.hujjatlar uchun papka) 
ta’limiy va kasbiy faoliyat natijalarini autentik baholashga xizmat qiluvchi 
zamonaviy ta’lim texnologiyalaridan hisoblanadi. Portfolio mutaxassisning 
saralangan o’quv-metodik ishlari, kasbiy yutuqlari yig’indisi sifatida aks etadi. 
Jumladan, talaba yoki tinglovchilarning modul yuzasidan o’zlashtirish 
natijasini elektron portfoliolar orqali tekshirish mumkin bo’ladi. Oliy ta’lim 
muassasalarida portfolioning quyidagi turlari mavjud: 
ЯНГИ ПЕДАГОГИК МЕТОД
• "Портфолио" методи
ЯНГИ ПЕДАГОГИК ТЕХНОЛОГИЯЛАР
• КЛАСТЕР

---

669 
Klaster texnologiyasini individual va guruhda ishlaganda qo’llash 
mumkin. 
Klasterlarga ajratish texnologiyasi uncha murakkab emas. 
1.
Katta o’lchamdagi qog’oz yoki doskaning o’rtasiga ochqich so’z 
yoziladi. 
2.
O’quvchilar xayoliga kelgan ushbu so’z bilan bog’liq so’z va 
jumlalarni uning atrofiga yoza boshlaydilar. 
3.
Yangi g’oyalar paydo bo’lishi bilan xayoliga kelgan so’zlarni ham 
darhol yozib qo’yishadi. 
4.
So’larni yozish jarayoni o’qituvchi tomonidan belgilangan vaqt 
tugaguncha yoki barcha so’z va g’oyalar tugaguncha davom etadi. 
Klasterlar texnologiyasini foydalanish uchun bir qator qoidalarga rioya 
qilish zarur: 
1.
Hayolga kelgan hamma narsani fikrlarning sifatiga e’tibor 
bermasdan yozib borishi. 
2.
Orfografiya va boshqa omillarga e’tibor bermaslik. 
3.
Vaqt tugaguncha, iloji boricha to’xtamasdan yozish. 
4.
Imkon darajasida ko’proq bog’lanishlar hosil qilishga harakat qilish. 
G’oyalar va so’zlar sonini cheklab qo’ymaslik. 
U ikki yoki undan ortiq katta o’lchamdagi o’zaro kesishuvchi aylanalar 
asosida tuziladi. Aylanalar orasida yozuv uchun etarli joy qolishi kerak. 
Bu diagramma asosan g’oyalarni kontrastlash (bir-biridan 
ajratish) uchun qo’llaniladi va taqqoslanayotgan ob’ektlarga xos 
umumiy va individual xususiyatlarini ko’rsatib beradi. 
1-ob’ekt 
2-ob’ekt 
ЯНГИ ПЕДАГОГИК ТЕХНОЛОГИЯЛАР
• "ВЕНН диаграммаси"

---

670 
Venn diagrammasi 
Keyingi yillarda ilg’or o’qituvchilar tajribasida didaktik o’yinlardan 
ta’lim metodlari sifatida foydalanish odat tusini olib bormoqda. Didaktik 
o’yinlarning samaradorligi shundaki, ular vositasida o’quv-tarbiya ishlari 
hayotga yaqinlashtiriladi, shuningdek, ularning har birida bilimlarni og’zaki 
bayon etish, ko’rgazmali, amaliy metodlarning elementlari qo’llaniladi. Shu 
xususiyatlariga ko’ra didaktik o’yinlar sintetik xarakterga ega. Ularning 
quyidagicha turlari mavjud: 
Simulyativ o’yin-ta’limni hayotda bo’lib o’tgani ijtimoiy voqealarga 
tenglashtirish, ularni qiyosiy tarzda tashkil etish va boshqarish metodidir. Bu 
o’yindan tarix, geografiya darslarida unumli foydalaniladi; bir o’qituvchi Amir 
Temur, boshqasi Boyazid, qolganlari sarkardalar, askarlar rolida ishtirok etadi, 
shu yo’l bilan ta’lim bo’lib o’tgan tarixiy voqeaga qiyoslab tashkil etiladi. 
Simulyativ o’yinlarning bir ko’rinishi insenirovka (rollarga ajratib 
o’qish) metodidir. Boshlang’ich sinflarda badiiy matnlar, yuqori sinflarda badiiy 
asarlarni rollarga ajratib o’qitish an’anasi maktablarimiz tajribasida uzoq tarixga 
ega. Adabiyot o’qituvchilari «Tuya bilan bo’taloq» asarini o’qitganda bir 
o’quvchi yozuvchi, ikkinchi o’quvchi tuya, uchinchisi esa bo’taloq so’zlarini 
o’qib ishtirok etishadi. 
Situativ o’yinlar ham asta-sekin maktab tajribasida o’z o’rnini olib 
bormoqda. Mehmon kutish, kasalni davolash, harid qilish kabi turli hayotiy 
vaziyatlar mohiyatidan kelib chiqib, ta’limni tashkil etish va boshqarish situativ 
o’yinlar sirasiga kiradi. 
1-
объектнинг 
индивидуал 
хусусиятлари 
2-
объектнинг 
индивидуал 
хусусиятлари 
ЯНГИ ПЕДАГОГИК МЕТОД
• "Дидактик ўйин" методи

---

671 
Ushbu texnologiya yangi matn bilan ishlashga mo’ljallangan bo’lib, 
quyidagilarni o’z ichiga oladi: 
1.
Matnni qo’lda qalam bilan o’qib chiqish. 
2.
O’qish davomida matnga maxsus belgilar qo’yib borish: 
+ buni bilaman; 
– buni bilmas edim; 
? buni mukammal bilmoqchi edim; 
3.
Matnbilanto’latanishibchiqilgandanso’ngquyidagijadvalto’ldirilad 
: 
Insert texnologiyasining jadvali 
Agar ular yozilgan fikrga qo’shilsalar, birinchi ustunda “+“ aks holda 
uchinchi ustunda “-“ belgisini qo’yadilar. 
5-jadval. 
T-sxema ko’rinishida vazifa 
H
a 
Fikr-mulohazalar 
Yo
’q 
Asosiy 
berilganlar 
boshqa yacheykalarning
qiymatlari 
bo’yicha aniqlanmaydi. 
EXCEL quyidagi 
buyruq bilan
ishga