O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti magistraturasi qo’lyozma huquqida Udk

 

 

 

---

 

 

2.2.  Investitsiya  loyihalari  samaradorligini  baholashda  an’anaviy 

usullarni qo’llash va hisoblash amaliyoti 

 

Investitsiya  loyihalarining  samaradorligini  baholashda  qo’llaniladigan 

qoplash  muddati  va  rentabellik  darajasi  usullari  avvaldan  ma’lum  bo’lib,  ular 

milliy  va  chet  el  amaliyotida  to  pul  tushumlarining  diskontlanishiga  asoslangan 

usullarning  keng  qo’llanilishiga  qadar  asosiy  ko’rsatkichlar  sifatida  amal  qilib 

kelgan.  Ushbu  usullarning  soddaligi  va  tushunarliligi  uning  maxsus  iqtisodiy 

bilimga,  tayyorgarlikka  va  tajribaga  ega  bo’lmagan  xodimlar  o’rtasida  ham  keng 

qo’llanilishiga sabab bo’ldi.  

Hozirgi  kunda  tijorat  banklari  va  boshqa  moliya-kredit  muassasalari  qarz 

oluvchilarga  investitsion  kreditlarni  resurslarni  taqdim  etish  shartlarini  ma’lum 

qilishda,  odatda,  ushbu  ikkita  usuldan,  ya’ni  qoplash  muddati  va  rentabellik 

darajasi ko’rsatkichlaridan foydalanmoqdalar

1

.      

1.  Investitsiyalarning  qoplash  muddatini  hisoblash  usuli  (PP).  Bu  pul 

oqimlarini  diskontlashga  asoslangan  usullardan  farqli  ravishda  investitsiyalarning 

nominal  miqdorda  qaytarilishi  mumkin  bo’lgan  davrni  aniqlashga  xizmat  qiladi. 

Shunga  ko’ra,  bu  usul  investitsiya  loyihasini  amalga  oshirishdan  olinadigan 

daromadlar  hisobiga  qilingan  investitsiya  sarflarini  qoplash  davrini  aniqlashga 

asoslangan.  

Uni hisoblash formulasi quyidagicha: ∑ 

)

(

0

∑

=

t

CF

I

PP