O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti magistraturasi qo’lyozma huquqida Udk

                                      (4) 

bu  erda,  D  –  foiz  va  soliq  to’lovlarigacha  yoki  soliq  to’lanib,  foizlar  to’langungacha 

bo’lgan  daromad:  Ss  –  soliq  to’lash  stavkasi;  Sab,  Sao  -  aktivlarning  ko’rib  chiqilayotgan 

davriga bo’lgan boshlang’ich va oxirgi summasi, qiymati. 

 

Mazkur usulni boshqacha yo’l bilan ham hisoblash mumkin.  

Buning  uchun  avvalo  investitsiyalarning  amortizatsiyasi  me’yorini  hisoblash 

lozim. U quyidagicha hisoblanadi.  

T

SV

I

я

Амортизаци

−

=

0

,                                               (5) 

bu erda, I0 – boshlang’ich investitsiya; SV – qoldiq qiymat; T – loyiha muddati. 

Bunday  holda  investitsiyalarning  rentabellik  darajasi  (ARR)ni    aniqlash 

formulasi quyidagi ko’rinishni kasb etadi.  

 

%

100

 

я

Амортизаци

 

-

 

CF

 

 

ARR

0

∗

=

I

,                                      (6) 

                               

1

  Angelidi  M.S.,  Karimov  N.G.  Analiz  investitsionnix  proektov,  Uchebnoe  posobie,  T.  :  Tashkentskiy  Finansoviy 

institut, 2000., 53-54 str. 

---

 

 

bu erda, SF – yillik pul tushumlari;   I0 – investitsiya xarajatlari. 

Tahlil  qilinayotgan  (Uzsharbat)  loyihasi  investitsiyalarning  buxgalteriya 

rentabelligini aniqlaymiz.  

15%

 

ёки

 

,15

0

2

/

)

22564

375518

(

)

40

.

0

1

(

89401х

2

/

)

(

)

1

(

=

−

−

=

−

−

=

ê

í

Ca

Ca

H

EBIT

ARR

 

Investitsiyalar foydasining o’rtacha normasi, ya’ni ARR=0,15 ga teng. Tahlil 

qilinayotgan 

ikkinchi 

(Marmar) 

loyihamiz 

bo’yicha 

investitsiyalarning 

buxgalteriya rentabelligini aniqlaymiz.  

  Ko’rib  turganingizdek  ikkinchi  loyiha  bo’yicha  ham  investitsiyalar 

rentabelligi yuqori ekanligi va uning yillar bo’yicha o’sib borishini ko’rsatmoqda. 

Bu esa loyihaning samarali ekanligini bildiradi. 

 

Olingan  hisob  ko’rsatkichlari  firma  uchun  o’rnatilgan  daraja  bilan 

solishtiriladi.  Agar  hisoblangan  ko’rsatkichlar  investor  tomonidan  taqqoslash 

bazasi  uchun  qabul  qilingan  me’yordan  (darajadan)  yuqori  va  o’sib  boruvchi 

bo’lsa, investitsiya loyihasi samarali deb topiladi. 

Qarz  oluvchini  moliyaviy  tahlil  etish  ko’rsatkichlari  guruxlarga  ajratilgan 

holda amalga oshiriladi va ular tahlil etishda tez-tez qo’llaniladi. 

  Ushbu  ko’rsatkichning  afzalligi  quyidagilardan  iborat:  hisob-kitobning 

sodda  va  tushunarliligi;  loyihaning  foydaliligini  ko’rsatishi;  loyihaning  butun 

hayotiylik  davrini  ko’rsatishi.  Kamchiliklari  esa  kelgusi  pul  tushumlarining 

qiymatini joriy vaqtga nisbatan hisobga olmasligidadir.