O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

Nafas olishning sеkinlashuvi (bradipnoe)
asosan nafas markazi 
faoliyatining pasayishida kuzatiladi. Bu miya o’smalarida, miyaga qon 
quyilishida, mеningitda, og’ir yuqumli kasalliklarda, urеmiyada va 
boshqa xastaliklarda uchrashi mumkin. 
Nafas olish ritmining buzilishi
ham kuzatilishi mumkin, bu asosan 
miyada qon aylanishini buzilishi natijasida yuzaga keladi. To’rt xil 
davriy nafas tafovut qilinadi;
Cheyn Stoks nafasi 
(6-surat)
-
nafas 0 dan yani shovqinsiz nafas 
paydo bo’lib, sekin asta kuchayib boradi va shovqinli nafas olib 
maksimal chuqur nafasga yetgandan so’ng yana susayib boradi va 

---

47 
ma’lum 
muddat 
nafas 
yo’qoladi, 
pauza 
(apnoe) 
bo’ladi. 
6-surat. Shu holat takrorlanaveradi. Bu 
turdagi nafas miyani og’ir zaharlanishida, miyada qon aylanishi 
buzilishida kuzatiladi.
 
Biot nafasi 
(7-surat)
-
bunda bir xilda ritmik va chuqur nafas 
olaveradi va bir muddat nafas olishdan to’xtaydi, nafas harakatlari 
orasida pauza bo’ladi va yana nafas oladi, shu holat takrorlanaveradi. 
Bunday turdagi nafas asosan meningitda, juda ko’p miqdorda spirtli 
ichimlik istemol qilib miyada qon aylanishi buzilganda kuzatiladi. 
7-surat. 
Kusmaul nafasi
(8-surat)
-
bunda to’xtamay chuqur-chuqur nafas 
olaveradi (agonal nafas). 
8-surat. 
Grokk nafasi
(9-surat)
-
nafas susaygan holatdan sekin asta kuchayib 
boradi va yana susayib boradi, shovqinsiz nafas, va yana kuchayib 
boradi, shu holat takrorlanaveradi.
9-surat. 
Surunkali yiringli kasalliklarda (bronxoektaz, surunkali o’pka 
abssessi) da xos bеlgilardan «nog’ora tayoqcha shaklidagi barmoqlar» 
bo’lib, bunda qo’l va oyoq barmoqlarining uchki qismining o’lchami 
kattalashadi. Bunda tirnoqlar yuzasi qavariq shaklda bo’ladi va «soat 
oynasi» ko’rinishida bo’ladi.