O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

2. Sopor holati
(sopor).
Bunday holatda bemor uyqu holatida 
bo’ladi, qattiq gapirganda uyg’onadi va yana uyquga ketadi. Uni 
uyqudan uyg’otib suhbatlashish mumkin, keyinchalik bemor yana uyqu 
holatiga qaytadi. Reflekslar saqlangan. Tashqi tasirotlarga javob beradi. 
Igna sanchsa qo’lini tortadi. 

---

16 
3. Koma holati (coma).
Bunda bemorning barcha reflekslari 
yo’qoladi. Ahvoli og’irlashadi. Qattiq uyqu holatiga ketadi. Tashqi 
ta’sirotlarga javob bermaydi. Koma quyidagi kasalliklar (qandli diabet, 
buyrak kasalliklari, miya qon aylanishlarining izdan chiqishi, o’tkir 
infektsion kasalliklar, jigar kasalliklari, miyaga qon quyilishi, miya 
shikastlanishi, narkotik moddalar ta’siri, alkogolizm, morfin,va boshqa 
narsalar bilan zaharlanishi, malyariya, meningit, tutqanoq va hokazo) da
tez rivojlanadi. Komatoz holatni juda ham og’ir kasallik oqibati sifatida 
ko’rish mumkin.
Bemorning holati
. Bemorlarda quyidagi holatlar kuzatiladi: 
1. Faol holat
- mazkur holatda bemor yotgan joyida o’z holatini 
o’zgartirishi mumkin va erkin mustaqil ravishda birovning yordamisiz 
o’zi erkin harakat qiladi va o’zi-o’ziga xizmat qila oladi. 
2. Passiv (sust) holat
- qachonki bemor joyida qimirlamay yotadi 
va tevarak atrofiga etiborsiz bo’ladi va o’zgalar yordamiga muhtoj 
bo’ladi (ovqatlantirish, yuvintirish, kiyintirish, tualet qildirish va h.k.) . 
3. Majburiy holat
- bemorning ahvolini yengillashtiruvchi holat 
(1 
suratga qarang)
. Majburiy holat turli xil bo’lishi mumkin. Masalan, 
yurak qon-tomir xastaliklarida chalingan bemorlar o’ng tomonda 
yotishni va ortopnoe holati (bemor o’tirgan holatda oyoqlari pastga 
tushirilgan) ni ma’qul ko’radilar. Oshqozon yara kasalligida qorin 
qismini qo’llar bilan bosib turish kerak, shunda og’riq yengilroq 
kechadi. Meningitda esa bemor majburan yonboshlab yotib, ikki 
oyog’ini qatlab, boshini orqaga tashlab yotadi. Bemorlarning majburiy 
holatidan tibbiy xodimlar kasallikni aniqlashga harakat qilishi kerak. 
Bemorlarning majburiy holati kasallikni diagnozlashga yordam berishi 
kerak.