O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti

 
 

---

289 
Mavzu yuzasidan topshiriqlar 
 
1.
 
Byudjet jarayoni bosqichlarini aks ettiruvchi chizma 
tayyorlang va izohlab bering. 
2.
 
Byudjetni tuzish va tasdiqlash jarayonini ko‗rsatuvchi 
jadval ishlab chiqing va u asosida taqdimot tayyorlang. 
3.
 
 ―Public budgeting systems‖ (Robert D.Lee Jr., Ronald 
W.Johnson, Philip G. Joyce. Jones & Bartlett Learning; 9 
edition. USA, 2012.) o‗quv qo‗llanmasi asosida xorijiy 
mamlakatlarda byudjet jarayonini tashkil etish xususiyatlari 
to‗g‗risida ma‘lumot tayyorlang. 
 

---

290 
 
 
13-BOB. DAVLAT BYUDJETI G„AZNA IJROSINI
TASHKIL QILISH 
 
13.1. Davlat byudjeti g„azna ijrosining mohiyati va
o„ziga xos xususiyatlari 
 
O‗zbekiston Respublikasida davlat moliyasini boshqarish 
tizimida olib borilayotgan islohotlar, qator vazifalar bilan 
birgalikda davlat byudjetining g‗azna ijrosiga bosqichma-
bosqich 
o‗tishni 
va 
uning 
faoliyat 
mexanizmlarini 
takomillashtirishni nazarda tutadi. Bunda zamonaviy axborot 
texnologiyalari yordamida davlat mablag‗larining harakati 
to‗g‗risidagi ma‘lumotlarni jamlash, qayta ishlash, uzatish 
usullarini o‗zlashtirish asosida davlat moliyasini boshqa-
rishning samarali usul va vositalarini shakllantirish va muvofiq 
holda ishlashini ta‘minlashga erishiladi. 
Davlat byudjetining g‗azna ijrosi davlat byudjeti va davlat 
maqsadli 
jamg‗armalarining 
barcha 
daromadlarini, 
shuningdek, byudjet tashkilotlarining byudjetdan tashqari 
mablag‗lar bo‗yicha tushumlarini yagona g‗azna hisobraqamiga 
jamlash va ularning barcha xarajatlarini shu hisobraqamdan 
amalga oshirishni nazarda tutadi. Bu esa davlat byudjeti, 
davlat maqsadli jamg‗armalari, byudjet tashkilotlarining 
byudjetdan tashqari mablag‗lari, davlat qarzlari va ularga 
xizmat ko‗rsatish jarayonlarining tezkor nazoratini va 
monitoringini olib borish, davlat mablag‗larining samarali 
ishlatilishini ta‘minlash, davlat moliyaviy resurslarining 
harakati to‗g‗risida operativ tarzda ma‘lumotlarni jamlash 
imkonini beradi. 
Mamlakatimizda 
davlat 
byudjetining 
g‗azna 
ijrosi 
mexanizmlarini samarali tatbiq etishga faqatgina barqaror 
rivojlanish ko‗rsatkichlariga erishganimizdan keyin, ya‘ni 2000-
yillarning boshlariga kelibgina muvaffaq bo‗lindi. Lekin davlat 

---

291 
byudjetining g‗azna ijrosini joriy etish keng qamrovli, 
murakkab masala bo‗lib, bir necha o‗n yillardan beri amal qilib 
kelgan, taraqqiyotimizning ma‘lum bosqichiga kelib yetarlicha 
samara bermay qo‗ygan byudjetning kassaviy ijrosidan sifat 
jihatidan mutlaqo yangi bo‗lgan g‗azna ijrosiga o‗tish o‗zaro 
bog‗liq bo‗lgan qator masalalarni hal qilishni talab etdi. 
Xususan: 
huquqiy jihatdan
– davlat byudjeti g‗azna ijrosiga o‗tish va 
amal qilishining qonuniy-huquqiy asoslarini yaratish va 
takomillashtirish; 
tashkiliy jihatdan
– Moliya vazirligi tarkibida maxsus 
ixtisoslashgan g‗aznachilik tuzilmasini, shuningdek, uning 
hududiy va mahalliy bo‗linmalarini tashkil etish; 
uslubiy jihatdan
– g‗aznachilik faoliyatining uslubiy 
asoslarini shakllantirish, hisob va hisobot tizimini qayta tuzish, 
Yagona g‗azna hisobvarag‗ini ochish va yuritish;