O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti

14.4. Byudjet tashkilotlarining byudjetdan tashqari 
mablag„lari, manbalari va ishlatish yo„nalishlari
Byudjet tashkilotlari O‗zbekiston Respublikasi Vazirlar 
Mahkamasining 1999-yil 3-sentabrdagi ―Byudjet tashkilotlarini 
mablag‗ 
bilan 
ta‘minlash 
tartibini 
takomillashtirish 
to‗g‗risida‖gi 414-sonli qarori
167
bilan belgilab berilgan 
byudjetdan tashqari mablag‗larga ham ega bo‗lishi mumkin. 
Ushbu qarorga asosan, yuridik shaxs maqomiga ega bo‗lgan 
byudjet tashkilotlari quyidagi byudjetdan tashqari mablag‗larni 
jalb qilish va o‗zining daromadlarini kengaytirish huquqiga ega: 

167
Qonun hujjatlari ma‘lumotlari milliy bazasi, 24.05.2018-y., 09/18/384/1266-son 

---

351 

faoliyat turi bo‗yicha tovarlar (ishlar, xizmatlar) ishlab 
chiqarish va sotishdan olingan daromadlar; 

byudjet tashkilotlari tomonidan vaqtincha foydalanil-
mayotgan binolarni va davlatning boshqa mol-mulkini boshqa 
tashkilotlarga ijaraga berishdan tushumlar; 

yuridik va jismoniy shaxslar tomonidan byudjet tashki-
lotlariga homiylik (beg‗araz) yordami berilishidan olinadigan 
qo‗shimcha daromadlar.
Ushbu manbalardan qo‗shimcha daromad olayotgan 
byudjet tashkilotlari 2000-yil 1-yanvardan boshlab 2023-yil 1-
yanvargacha
168
davlat byudjetiga undiriladigan soliqlar, 
Respublika yo‗l jamg‗armasiga yig‗imlar va davlat maqsadli 
jamg‗armalariga majburiy ajratmalardan ozod qilingan (bu davr 
ichida ko‗rsatilgan muddat hukumatning tegishli qarorlari 
bilan bir necha marotaba uzaytirilgan), bo‗shab qolgan 
mablag‗lar byudjet tashkilotining moddiy-texnika va ijtimoiy 
bazasini mustahkamlashga, shuningdek, ularning xodimlarini 
qonun 
hujjatlarida 
belgilangan 
tartibda 
moddiy 
rag‗batlantirishga maqsadli yo‗naltiriladi. 
Byudjet tashkilotlari byudjetdan tashqari mablag‗lar 
hisobidan Byudjet tashkilotini rivojlantirish jamg‗armasini 
shakllantiradilar. Ushbu jamg‗arma quyidagi daromadlar va 
tushumlardan shakllantiriladi:

hisobot choragining so‗nggi ish kuni oxirida xarajatlar 
smetasi bo‗yicha tejalgan mablag‗lar (kapital qo‗yilmalarni 
moliyalashtirish uchun nazarda tutilgan mablag‗lar bundan 
mustasno);

faoliyat ixtisosligi bo‗yicha tovarlarni (ishlarni, xizmatlarni) 
realizatsiya qilishdan olingan daromadlar;

168
Vazirlar Mahkamasining 414-sonli qarorining (03.09.1999) O‗zbekiston 

Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2018-yil 22-maydagi 384-sonli qarori tahririda 
— Qonun hujjatlari ma‘lumotlari milliy bazasi, 24.05.2018-y., 09/18/384/1266-son. 

---

352 

byudjet tashkiloti balansida turgan mol-mulkni ijaraga 
berishdan olingan mablag‗larning bir qismi;

belgilangan tartibda byudjet tashkilotlari tasarrufida 
qoldiriladigan mablag‗lar;

homiylikdan olingan mablag‗lar. 
O‗z navbatida, Byudjet tashkilotini rivojlantirish jamg‗ar-
masi mablag‗lari quyidagi yo‗nalishlarda ishlatilishi mumkin: 

avvalo vaqtincha mehnatga layoqatsizlik bo‗yicha nafa-
qalarni va mavjud kreditorlik qarzlarni to‗lashga; 

byudjet tashkilotining moddiy-texnika bazasini mustah-
kamlash tadbirlariga; 

ijtimoiy rivojlantirish va xodimlarni moddiy rag‗bat-
lantirish tadbirlariga. 
Byudjet tashkilotida vaqtincha mehnatga layoqatsizlik 
bo‗yicha to‗lanmagan nafaqalar bo‗yicha muddati o‗tkazib 
yuborilgan kreditor qarzdorlik mavjud bo‗lsa, Byudjet 
tashkilotini rivojlantirish jamg‗armasi mablag‗lari hisobidan 
tejab qolingan byudjet mablag‗lari doirasida ushbu qarzlarni 
to‗lashga (ishlar, xizmatlar, tovarlar ishlab chiqarish va sotish 
bo‗yicha jami xarajatlar o‗rni qoplangandan so‗ng) sarflanadi. 
Agar kreditor qarzdorlik byudjet tashkilotining xarajatlari 
vaqtincha yetarli miqdorda mablag‗ bilan ta‘minlanmaganligi 
munosabati 
bilan 
paydo 
bo‗lgan 
taqdirda 
kreditor 
qarzdorlikning Byudjet tashkilotini rivojlantirish jamg‗armasi 
hisobiga to‗langan miqdori joriy moliya yiliga belgilangan 
xarajatlar limiti doirasida byudjetdan qoplanadi. 
Byudjet tashkilotida vaqtincha mehnatga layoqatsizlik 
bo‗yicha to‗lanmagan nafaqalar va kreditorlik qarz mavjud 
bo‗lmasa yoxud ushbu qarzlar to‗langan taqdirda tovarlar 
(ishlar, xizmatlar)ni ishlab chiqarish va sotish bo‗yicha jami 
xarajatlarning o‗rni to‗ldirilgandan keyin Byudjet tashkilotini 

---

353 
rivojlantirish jamg‗armasining qolgan mablag‗lari (homiylik 
yordami, beg‗araz yordam miqdori bundan mustasno): 

tushgan barcha mablag‗larning kamida 75 foizi moddiy-
texnika bazani mustahkamlashga;

ko‗pi bilan 25 foizi byudjet tashkilotlari xodimlarini 
ijtimoiy himoya qilish va moddiy rag‗batlantirish tadbirlariga 
sarflanadi.
Yuridik va jismoniy shaxslar tomonidan byudjet 
tashkilotiga ko‗rsatilgan homiylik mablag‗larining barcha 
summasi, agar homiy bilan maxsus o‗zgacha hol kelishilmagan 
bo‗lsa, 
byudjet 
tashkilotining 
moddiy-texnika 
bazasini 
mustahkamlashga sarflanadi. 
O‗zbekiston Respublikasi Prezidentining 2009-yil 22-
dekabrdagi PQ-1275-sonli qarorining 25-bandiga muvofiq 
2010-yildan boshlab vazirlik va idoralarning, byudjet 
tashkilotlarining barcha byudjetdan tashqari jamg‗armalari 
mablag‗larini davlat byudjetining g‗azna ijrosi mexanizmi bilan 
qamrab 
olish 
amalga 
oshiriladi. 
Bunda 
byudjet 
tashkilotlarining byudjetdan tashqari mablag‗lari bo‗yicha bank 
hisobvaraqlari 
yopilib, 
G‗aznachilikda 
tegishli 
shaxsiy 
hisobvaraqlar ochildi. 
Byudjet tashkilotlarining davlat byudjetining g‗azna ijrosi 
bilan qamrab olingan byudjetdan tashqari mablag‗lari 
quyidagilardan iborat: 

Byudjet tashkilotlarini rivojlantirish jamg‗armasi; 

O‗zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi 
byudjetdan 
tashqari 
Pensiya 
jamg‗armasining 
ijtimoiy 
nafaqalarni to‗lash uchun mablag‗lari; 

Tibbiyot muassasalarini moddiy rag‗batlantirish va 
rivojlantirish jamg‗armasi; 

o‗tgan yillar debitorlik qarzlarining tushgan summasi; 

---

354 

maktabgacha ta‘lim muassasalarida bolalar ta‘minoti 
uchun ota-onalardan tushumlar; 

maktabdan tashqari muassasalarda (musiqa va san‘at 
maktablari) bolalar ta‘minoti uchun ota-onalardan tushumlar; 

xodimlardan, ular ishlayotgan joyida ovqatlanganligi 
bo‗yicha hisob-kitoblardan tushadigan tushumlar; 

maktab-internatlar va litseylarda bolalarning ta‘minoti 
uchun ota-onalardan tushumlar; 

ta‘lim muassasalarida o‗qishdan tushadigan mablag‗lar; 

vazirlik va idoralarning ajratmalar hisobiga shakl-
lanadigan byudjetdan tashqari jamg‗armalari; 

umumta‘lim muassasalarida darsliklar ijarasi to‗lovidan 
tushgan byudjetdan tashqari mablag‗lar; 

kapital qo‗yilma mablag‗lari bo‗yicha depozitlar; 

turg‗un 
davolash-profilaktika 
muassasalarida 
davolanayotgan bemorlardan ovqatlanish uchun undiriladigan 
to‗lovlar. 
 
14.1-jadval