O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta'lim vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti raximov shavkat turdimurodovich

3.1-jadval 
Qorilgan beton 
qorishmasining 
sig‘imi, l 
Qorish davri-muddati, sekund 
gravitatsion qoruvchida beton 
qorishmasining harakatchanligi, sm 
majburiy 
harakatdagi 
qoruvchilarda 
3-8 
8 dan ortiq 
500 va kamroq 
75 
60 
50 
500 dan ko‘proq 
120 
90 
50 
Majburiy harakatdagi qoruvchilarda yirik zarrali qorishmani qorish odatda 
2-3 min, mayda zaralilarda 3-5 minut davom etadi. Odatdagi qorish usullari 
qatorida yangi usullar ham joriy qilinmoqda: vibroqorishtirish, turbulentli va 
oqimli qorishtirish. 
Vibroqorishtirishda qorishma (vibratsiya)-titratish impulsi natijasi ta'sirida, 
zarralar orasidagi bog‘lanish va ishqalanish kuchini yo‘q qilishdir. Korpusining 
tez titrashida vibroqoruvchidagi komponentlar aylanib siljiydi va natijada bikir 
qorishmaning birjinsliligi ortadi. Bundan tashqari, qorishma komponentlarining 
alohida titrash faolligi ro‘y beradi, bu esa, beton mustahkamligini oshirishga olib 
keladi. Titrash faolligi bog‘lovchilarning faolligi, to‘ldiruvchi zaralarining 
ochilishi va boshqa fiziko-kimyoviy jarayonlar bilan tushuntiriladi. Vibroqorish 
majburiy harakatdagi qoruvchilarda titratuvchi impulsni hosil qilish anchagina 
samaralidir.
Vibroqoruvchilarning asosiy kamchiligi, ularning tarqalishining to‘xtab 
qolinishi: konstruktiv murakablik, yetarli ishonchsizlik, ko‘p miqdorda 
elektroenergiyani sarflanishi va shovqindir. 

---

91 
Quruq qurilish qorishmalar (QQQ)ni ishlab chiqarish texnologiyasi 
nisbatan sodda bo‘lib o‘ziga xos hususiyatlarga ham ega. Umumiy holda QQQ 
olish texnologiyasi quyidagi bosqichlardan iborat bo‘ladi (3.4-rasm): 
1.To‘ldirgichlarni quritish va fraksiyalarga ajratish. 
2.Mineral mikroto‘ldirgichlarni quritish va maydalash (agar tayyor holatda 
zavodga keltirilmasa). 
3.Barcha komponentlarni omborga joylashtirish (bog‘lovchi moddalar va 
qo‘shimchalarni ham). 
4.Qorishtirgich apparatiga komponentlarni tortib solish. 
5.Qorishtirgichda komponentlarni aralashtirish. 
6.Qog‘oz qoplarga QQQ ni qadoqlash va tayyor mahsulotni jo‘natish.