O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti q. X. Abdurahmonov, sh. R. Xolmo‘minov

“inson resurs-
larini boshqarish” 
tushunchasini ham qamrab oladi. Inson resurslarini 
boshqarish ishlab chiqarishda inson omilini hisobga olishga asoslangan. 
“Inson resurslari” tushunchasi XX asr 70-yillarning oxiri va 80- 
yillarning boshida 
“shaxsiy menejment yoki personalni boshqarish” 
fani negizida tarkib topa boshladi. Hozirgi vaqtda 
“Personalni 
boshqarish” 
va 
“Inson resurslarini boshqarish” 
tushunchalari 
farqlanishi e’tirof etiladi. Xususan, iqtisodchi olim 
Stori 
shaxsiy, ishlab 
chiqarish munosabatlari bilan inson resurslarini boshqarish o‘rtasida 27 
ta farq mavjudligini asoslaydi. Ushbu xususiyatlar umumlashtirilgan 
holda “personalni boshqarish” bilan “inson resurslarini boshqarish” 
o‘rtasidagi asosiy farqlar 1.3-jadvalda keltirilgan. 
Ushbu jadvalda inson resurslarini boshqarish tobora global tus 
olayotganligini kuzatish mumkin. Ya’ni, inson resurslarini boshqarish 
ekologiya, sog‘liqni saqlash, ta’lim masalalari bilan uzviy bog‘liqlikni 
tashkil etmoqda. 
Personal bilan tashkiliy ish olib borish avvallari asosan xodimlar-
ning kundalik masalalarni hal etishiga qaratilgan bo‘lsa, hozirgi vaqtda 
korxonaga 
oid 
strategik 
masalalar 
tobora 
birinchi 
o‘ringa 
ko‘tarilmoqda. 

---

33 
1.3-jadval 
Personalni boshqarish bilan inson resurslarini boshqarish o‘rtasidagi 
tafovutlar
1
 
T/r Xususiyatlar 
Personalni boshqarish Inson resurslarini 
boshqarish 
1 
Atrof-muhit 
Mamlakat doirasida, 
ichki 
Global darajada, tashqi 
2 
Tashkiliy vazifalar 
Tezkor, ishchi kuchini 
jalb etish, saqlash, 
rag‘batlantirish 
Strategik, pirovard 
natijalar 
3 
Boshqaruv uslubi 
Funksiyali 
Sheriklik 
4 
Personal bilan ishlash 
xodimlari 
Tor ixtisosli 
mutaxassislar 
Keng ixtisosli 
mutaxassislar 
5 
Korxona, tashkilot 
personali bilan ishlash 
Mehnat nizolarini hal 
etadi 
O‘zaro munosabatlarni 
uyg‘unlashtiradi 
6 
Amaliy ish uslublari 
Tor yo‘nalishda – 
diqqat markazida 
alohida xodim turadi
Keng yo‘nalishda – 
diqqat markazida butun 
personal turadi 
Inson resurslarini boshqarish bo‘yicha xizmatlar korxona asosiy 
ta’minotchilari 
va 
mijozlari 
bilan 
bog‘liq 
masalalar 
ham 
shug‘ullanadilar. Agar kadrlar bo‘limlarining asosiy vazifasi ishchi va 
mutaxassislarni ishga qabul qilish, ularni joy-joyiga qo‘yish, malakasini 
oshirish, qayta tayyorlash, rag‘batlantirishdan iborat bo‘lsa, inson 
resurslarini boshqarishda pirovard natijalar: korxona raqobatbardoshligi, 
rentabellik, ishchi kuchining raqobatchilarnikiga qaraganda yuqori 
malakaligi va demakki, yuqori samara keltira olishi faoliyatning asosiy 
mezoniga aylangan. 
Inson resurslari bo‘yicha mutaxassislar keng ixtisosli xodimlar 
bo‘lishi kerak. Ular personal bilan ishlashda avvalgi vaqtlardagi korxona 
mehnat nizolarini oldini olish bilan shug‘ullanish o‘rniga e’tiborni 
ko‘proq mehnat jamoasi a’zolari o‘rtasida uyg‘unlikni, do‘stona 
muhitni yaratishga qaratmoqdalar. 
Inson resurslarini boshqarish xizmatlari korxona pirovard natijaga 
erishishi uchun quyidagi omillar orqali ta’sir ko‘rsatishlari mumkin: 
1.
Mehnat unumdorligini oshirish. 
2.
Mehnat sifatini yaxshilash. 
1
Управление человеческими ресурсами. Энциклопедия, Санкт-Петербург. - 2002. - С. 167 

---

34 
3.
Huquqiy me’yorlarga qat’iy rioya etilishini ta’minlash. 
4.
Raqobatda ustunlikka erishish. 
5. Ishchi kuchidan foydalanish samaradorligini oshirish. 
Yuksak samara bilan ishlayotgan kompaniya va firmalar inson 
resurslarini boshqarish xizmatining asosiy vazifalari 1.4-rasmda aks 
etgan.