O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat sharqshunoslik universiteti jahon siyosati, sharq mamlakatlari iqtisodiyoti, siyosati va turizm fakulteti

Hozirgi zamon xalqaro munosabatlarining asosiy vazifalaridan biri davlatlar o’rtasida bo’layotgan nizolarni hal etish yo’llarini izlash bo’lib qolmoqda, chunki bu hol milliy manfaatlarning to’qnashuvi asosida yuzaga keladi. Nizolarning oliy ko’rinishi urushdir. Xalqaro huquq va diplomatiya asosida noharbiy tamoyillar turishi kerak. Nizolarni harbiy vositalar bilan hal etish sub‘ektiv va ob‘ektiv omillarni keltirib chiqaradi. Chunki harbiy vositalardan foydalanish dunyoda ijtimoiy va siyosiy, iqtisodiy va madaniy nizolarni kuchaytiradi va voqealarning o’zgacha tus olishiga sabab bo’ladi. Bunday vaziyat muammoni hal etishni yanada chigallashtiradi. Muammolarni tinch yo’l bilan hal qilishning yagona yo’li xalqaro huquq tamoyillari va me‘yorlariga asosan munosabatlar olib borishdadir. Bu borada muammolarni hal etish, qarorlar qabul qilish va davlatlararo munosabatlarda muhim strategiyaga ega bo’lish lozim.

• Hozirgi zamon xalqaro munosabatlarining asosiy vazifalaridan biri davlatlar o’rtasida bo’layotgan nizolarni hal etish yo’llarini izlash bo’lib qolmoqda, chunki bu hol milliy manfaatlarning to’qnashuvi asosida yuzaga keladi. Nizolarning oliy ko’rinishi urushdir. Xalqaro huquq va diplomatiya asosida noharbiy tamoyillar turishi kerak. Nizolarni harbiy vositalar bilan hal etish sub‘ektiv va ob‘ektiv omillarni keltirib chiqaradi. Chunki harbiy vositalardan foydalanish dunyoda ijtimoiy va siyosiy, iqtisodiy va madaniy nizolarni kuchaytiradi va voqealarning o’zgacha tus olishiga sabab bo’ladi. Bunday vaziyat muammoni hal etishni yanada chigallashtiradi. Muammolarni tinch yo’l bilan hal qilishning yagona yo’li xalqaro huquq tamoyillari va me‘yorlariga asosan munosabatlar olib borishdadir. Bu borada muammolarni hal etish, qarorlar qabul qilish va davlatlararo munosabatlarda muhim strategiyaga ega bo’lish lozim.
• Xalqaro munosabatlar rivojlanishining hozirgi omillari haqida so’z ketar ekan, geosiyosat singari siyosiy konsepsiya to’g’risida gapirmaslik mumkin emas. Unga muvofiq davlatning tashqi siyosati geografik omillar (davlatning holati, tabiiy resurslari, iqlimi va sh.k.) tomonidan oldindan belgilanadi6 . Tashqi ekspansiyani oqlash uchun, ayniqsa, nemis fashistlari tomonidan foydalanilgan ―geosiyosat‖ termini geografik omillarning davlat tashqi siyosatiga (geopolitik strategiyasi va sh.k.) muayyan ta‘sirini bildirish uchun ham qo’llanadi (hudud, nufuz va boshqalar).