O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi tosnkent moliya instituti

Shifrlash    kriptografik  o‘zgartirishning  ikkinchi  turi  bo’lib  o‘z  ichiga  - 

boshlang‘ich  matn  belgilarini  anglab  olish  mumkin  bo‘lmagan  shaklga 

o‘zgartirish  algoritmlarini  qamrab  oladi.  O‘zgartirishlarning  bu  turi  axborot-

kommunikatsiyalar  texnologiyalariga  mos  keladi.  Bu  algoritmni  himoyalash 

muhim  ahamiyat  kasb etadi.  Kriptografik kalitni qo‘llab, shifrlash algoritmining 

---

456 

 

o‘zida  himoyalashga  bo‘lgan  talablarni  kamaytirish  mumkin.  Endi  himoyalash 

obyekti sifatida faqat kalit xizmat qiladi. Agar kalitdan nusxa olingan bo‘lsa, uni 

almashtirish  mumkin  va  bu  kodlashtiruvchi  kitob  yoki  jadvalni  almashtirishdan 

yengildir.  Shuning  uchun  ham  kodlashtirish  emas,  balki  shifrlash  axborot-

kommunikatsiyalar texnologiyalarida keng ko‘lamda qo‘llanilmoqda.