O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi tosnkent moliya instituti

Biznes-jarayonlar va BPM tizimlaridan foydalanish 

 

4.2.4-rasm. BPM tizimining ishlash texnologiyasi 

 

BPM  samaradorligini  sezilarli  darajada  oshirish  imkonini  beradigan 

tarmoqlarda  joriy  etiladi.  Ba’zi  bir  jarayonlar  bir  nechta  tashkiliy  birliklarni  o‘z 

ichiga  olishi  mumkin,  ba’zilari  esa  kompaniyaning  etkazib  beruvchilar,  biznes 

hamkorlar, mijozlar bilan o‘zaro munosabatlari natijasida paydo bo‘ladi.  

BPM  standarti  an’anaviy  elementlarning  tarkibiy  qismini  o‘z  ichiga  oladi: 

dizayn, ijro va monitoring.  

Dizayn  biznes-jarayonlar  sxemasining  batafsil  ishlab  chiqilishini  o‘z  ichiga 

oladi. Tizimning "qidiruvi" deb nomlangan  BPM Engine  ijrosi uchun mas’uldir, u 

jarayonlarni  boshlaydi,  o‘zgarishlarni  kuzatadi,  rekvizitlarni  saqlaydi  va 

belgilangan qoidalarni bajaradi.  

---

288 

 

BPMdan  samarali  foydalanish  uchun  korxonalar  jarayondagi  natijalarini  va 

ishlab  chiqarish  oqimlariga  e’tibor  qaratishlishi  kerak.  Xodimlar  va  kompyuterlar 

tomonidan  bajariladigan  vazifalar  aynin  bir  xil  bo‘lishi  keraks.  BPM  ob’ektlar, 

vazifalar  va  joylar  o‘rtasidagi  o‘zaro  aloqani  tan  oladi  va  ularni  texnologik 

jarayonga moslashtiradi. 

BPM-tizimlaridan  foydalanish  biznes-jarayonlarni  rejalashtirish  va  amalga 

oshirishda  ko‘pgina  afzalliklarga  ega  bo‘lish,  ya’ni,    jarayonlar  tezligini  oshirish, 

ularning  sifatini  yaxshilash  va  muayyan  biznes-jarayonlarini  tahlil  qilish  hamda 

takomillashtirishga  sezilarli  ta’sir  ko‘rsatadigan  ko‘rsatkichlarga  asoslangan 

boshqaruvni tashkil etish imkonini beradi. Bu esa o‘z navbatida, modellashtirish va 

qayta  qurish  orqali  kompaniyani  o‘zgaruvchan  sharoitlarda  turli  vaziyatlarga 

tezkor  moslashish  darajasini  oshirishga  imkon  beradi.  Aynan  shunday 

imkoniyatlarni  taqdim  eta  olishi    BPM  tizimlarini  yirik  tashkilotlarda  ustuvorlik 

bilan joriy etilishiga olib keldi. 

BPM-tizimlarini  bosqichma-bosqich  amalga  oshirish  texnologiyasidan 

foydalanish butun dunyoda qabul qilinadi.  

Bu muammoni hal etish uchun BPM-tizimi maxsus dasturiy ta’minot sinfiga 

ajratildi.  Piramida  darajalari  operatsion  biznes-jarayonlarini  avtomatlashtirishdan 

biznesni  boshqarish  strategiyasini  avtomatlashtirishga  bosqichma-bosqich o‘tishni 

aks  ettiradi.  Piramida  yuqori  darajasidagi  jarayonlar  past  darajadagi  jarayonlarni 

nazorat qiladi. 

BPM  tizimi  kompaniyani  boshqarishni  to‘liq  qo‘llab-quvvatlash  uchun 

ishlab  chiqilganligi  sababli  BPM  vositalari  o‘zaro  bog‘liq  bo‘lib,  biznesni 

boshqarishning to‘rtta asosiy bosqichini bajarishga imkon beradi: