O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi tosnkent moliya instituti

Biznes-rejalashtirish.  Eng  yuqori  darajali  korxona  rejalarini  shakllantirish 

---

258 

 

jarayoni.    Uzoq  muddatli  rejalashtirish  va  reja  qiymali  ifodalanishda  tuziladi. 

Odatda,  MRP  II  tizimida  biznes-rejaga  taalluqli  algoritmlar  to‘liq  amalga 

oshirilmagan. 

Talablarni  rejalashtirish.  Biron  davr  uchun  talablarni  prognozlash 

(rejalashtirish) jarayoni. MRP II tizimlarida prognozlashning chiziqli aproksimatsiya, 

eksponensial  muvofiqlashtirish,  o‘xshashlarini  yangi  turdagi  mahsulotlarga  qo‘llash 

kabi  oddiy  algoritmlaridan  foydalanib,  keyingi  rivojlantirishlarda  turli  cheklovlarni 

e’tiborga oluvchi prognozlash algoritmlari kiritilgan. 

asosiy  mahsulot  turlarini  savdosiga  qayta  shakllantiriladi.  Bunda  ishlab 

chiqarish  quvvati  e’tiborga  olinmasligi  mumkin  yoki  umumlashgan  ko‘rinishda 

e’tiborga olinadi va bu reja o‘rta muddatli tavsifga ega bo‘ladi.  

Ishlab chiqarish reja-grafigi (mahsulotni  ishlab chiqarish). Ishlab chiqarish 

rejasi  mahsulotni  ishlab  chiqarish  grafigiga  qayta  shakllantiriladi.  Odatda,  bu 

tayyorlash  muddatlari  ko‘rsatilgan  aniq  mahsulot  sonini  beruvchi  o‘rta  muddatli 

hajmiy-kalendar reja. 

Materiallarga  talablarni  rejalashtirish.  Rejalashtirishning  bu  darajasida 

mahsulotlarni  ishlab  chiqarish  grafigini  ta’minlash  uchun  zarur  bo‘lgan  material 

resurslariga bo‘layotgan talablarni qanoatlashtirish muddatlari  va miqdoriy  ifodasi 

aniqlanadi.  Mahsulot  xususiyalari  (aniq  bir  butlovchi  qismlar  tarkibi  va  miqdoriy 

tavsiflari)  va  material  resurslarining  joriy  hajmi  to‘g‘risidagi  ma’lumotlar 

materiallarga  bo‘lgan  talablarni  rejalashtirishda  aniqlab  beruvchi  kiruvchi 

ma’lumotlar  hisoblanadi.  Ko‘p  hollarda    MRP    tizimlaridagi  rejalashtirishni 

talabga bog‘liq bo‘lgan rejalashtirish deb yuritiladi. Haqiqatan ham, xom-ashyo va 

butlovchi qismlarga bo‘lgan talab tayyor mahsulotga bo‘lgan talabga qat’iy bog‘liq 

bo‘lishi kutilgan holdir. 

 

 

 

---

259