O`zbеkiston rеspublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi toshkеnt davlat iqtisodiyot univеrsitеti sh. J. Ergashxodjaеva, A. X. Ismatullaеv, M. X. Yadgarov birja ishi toshkеnt 2009

Xulosalar
Aktsiyalarini birja ro`yxatiga kiritish istagida bo`lgan emitеnt-kompaniyalar
uchun qoidalarni birjalarning o`zi bеlgilaydi, shu sababli har bir birjada qimmatli
qog`ozlarni kotirovkaga qo`yishning o`z «tеxnologiya»si mavjud. Aktsiyalarini
muayyan birjada kotirovkalash istagida bo`lgan kompaniyalarga talablar ham
farqlanadi.
Birja bu – aktsiyalarning bozor qiymatini qo`llab-quvvatlash tizimi.
Kompaniyalar birlashtirish va qo`shib yuborishda aktivlarni baholash aktsiyalarning
bozor qiymati kursiga tayanadi, kitob, balans kursiga emas. Qator mamlakatlarda
listing kompaniyaning soliqqa tortishda jiddiy chеgirmalar taqdim etish uchun asos
hisoblanadi. Va nihoyat, bunday varaqlarda turgan kompaniyalarga, qoidaga ko`ra,
krеdit va zaеmga ehtiyoj sеzilganda bank va moliyaviy institutlarning ishonchiga
erishish, shuningdеk, listing aktsiyalariga konvеrtatsiyalanadigan yangi obligatsiyalar
chiqarish osonroq bo`ladi. SHu tariqa, listing bu – bozorni qo`llab-quvvatlash tizimi,

---

160
u uyushgan bozor uchun qulay sharoitlar yaratadi, eng ishonchli va sifatli qimmatli
qog`ozlarni aniqlashga imkon bеradi va ularning likvidligini oshirishga xizmat qiladi.
Jahondagi eng nufuzli birjalar Nyu-York birjasi (bu yerda AQSHdagi jami
qimmatli qog`ozlarning 85-90%i sotiladi), London birjasi, Tokio birjasi va Parij
birjasi hisoblanadi.
«2008 yil davomida sog`lom avlodni voyaga yetkazish, jismoniy tarbiya va
sport sohasida amalga oshirilayotgan ulkan o`zgarishlarga alohida to`xtalishni joiz
deb bilaman.
Bu borada “Ayollar va bolalar salomatligini mustahkamlash”, “Salomatlik-2”
loyihalari doirasida tibbiyot muassasalariga qariyb 3,5 million AQSH dollari
qiymatidagi asbob-uskunalar yetkazib berildi.
Bu muhim yo`nalishda o`z kuch va imkoniyatlarimiz bilan bir qatorda xorijiy
mamlakatlar va xalqaro tashkilotlar bilan olib borayotgan yaqin hamkorligimiz ijobiy
samara bermoqda.
Masalan, Jahon ovqatlanishni yaxshilash jamg`armasining 6 million dollarlik
mablag`i hisobidan un mahsulotlarini fortifikatsiya qilish bo`yicha muhim chora-
tadbirlar amalga oshirilmoqda.
YAponiya hukumatining granti asosida Respublika akusherlik va ginekologiya
ilmiy-tadqiqot instituti 3,5 million dollarlik zamonaviy davolash-diagnostika
uskunalari bilan jihozlandi.
Saudiya Taraqqiyot jamg`armasi va OPEK jamg`armasi tomonidan
yurtimizdagi 28 ta yangi maktab qurilishiga 21 million, Kuvayt arab iqtisodiy
rivojlanish jamg`armasi tomonidan Respublika neyroxirurgiya markazi qurilishiga 13
million, Islom taraqqiyot banki tomonidan 5 ta kasb-hunar kolleji qurilishi uchun 10
million dollar, Birlashgan Arab Amirliklari tomonidan yangi maktablarni jihozlash,
kompyuterlar bilan ta`minlash uchun 16 million dollar miqdorida mablag`
ajratilganini qayd etish lozim.
SHular qatorida Osiyo taraqqiyot banki, Germaniyaning KFV banki va Xitoy
Xalq Respublikasining moliya institutlari tomonidan kommunal xizmat sohasini
yanada rivojlantirish, qishloq aholisini toza ichimlik suvi bilan ta`minlashni
yaxshilash uchun katta miqdorda mablag` ajratilganini alohida ta`kidlash o`rinli
bo`ladi»
20
.