O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti karimova vasila Mamanosirovna, hayitov oybek Eshboyevich, akramova feruza Akmalovna, lutfullayeva nigora Xalimbayevna psixologiya



Download 1,61 Mb.
bet188/201
Sana24.03.2022
Hajmi1,61 Mb.
#507199
1   ...   184   185   186   187   188   189   190   191   ...   201
Bog'liq
O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi t

Kasblar klassifikasiyasi

Kasblar klassifikasiyasiga oid lug’atlarni ko’riladigan bo’lsa, u holda 7000 dan 35000 gacha kasblar mavjud ekanligi kuzatiladi. Psixologiyada ilmiy-amaliy vazifalarni yechish uchun bu kasblarni sistematizasiyalash, ularni qandaydir kasbiy va psixologik belgilarga ko’ra taqsimlash va qiyoslash kerak bo’ladi.


Ye.A.Klimov tomonidan “kasblarning to’rt xil daraja”si taklif etilgan.
Unga ko’ra, birinchi darajaga obyekt tizimini inobatga olib, besh xil toifadagi kasblar kiritilgan:

  1. odam-tabiat (O-Ta) – agronom, mikrobiolog, ...;

  2. odam-texnika(O-Te) – mexanik, operator, payvandchi, ...;

  3. odam-odam(O-O) – vrach, o’qituvchi, sotuvchi, ...;

  4. odam-belgilar sistemasi(O-Bs) – matematik, redaktor,...;

  5. odam-badiiy obraz(O-Bo) – dirijyor, musavvir, artist, ....

Ikkinchi darajada mehnat maqsadiga ko’ra uchta toifa keltirilgan:

  1. Gnostik (yunoncha, bilim) kasblar: degustator(O-Ta), nazoratchi(O-Te), sosiolog(O-O), korrektor(O-Bs), san’atshunos(O-Bo).

  2. O’zgartiruvchi kasblar: cho’pon (O-Ta), payvandlovchi (O-Te), o’qituvchi (O-O), buxgalter (O-Bs), gul bezovchi (O-Bo).

  3. Alohida kasblar: kuzatuvchi-uchuvchi (O-Ta), injener-konstruktor (O-Te), tarbiyachi (O-O), programmist (O-Bs), kompozitor (O-Bo).

Uchinchi darajada avvalgi darajadagi har bir kasb to’rtta alohidaga bo’linadi, bo’linishda esa mehnat qurollari aso etib olinadi:

  1. Qo’l mehnatiga asoslangan kasblar - payvandlov ishlari nazoratchisi, ximiyaviy tahlil laboranti, veterinar, payvandchi;

  2. Mashina va qo’l mehnati kasblari – tokar, avtomobil haydovchisi, ekskavator mashinisti;

  3. Avtomatik sistemalarni qo’llaydigan kasblar – programmali boshqaruv stanogi operatori, aviadispetcher, El.tarmoq smenli operatori;

  4. Mehnatda funksional vositalarga ko’ra kasblar – akterlar, akrobatlar.

To’rtinchi darajada mehnat sharoitiga ko’ra har bir guruhning o’ziga xos quyidagi belgilari ko’rinadi:

  1. Normal sharoitda ishlaydiganlar – laborantlar, buxgalterlar;

  2. Ochiq havoda ishlaydiganlar – agronom, montajchi, DAN xodimi;

  3. Alohida noqulay sharoitda ishlaydiganlar – g’avvoslar, shaxtachilar, o’t o’chiruvchilar;

  4. Ish sharoiti o’ta mas’uliyatli bo’lganlar – bolalar bog’chasi tarbiyachisi, o’qituvchi, tergovchi.

Mazkur klassifikasiya tufayli kasblarning umumiy sxemasi ko’rinadi. Bu o’z navbatida ko’p kasblar turli xarakteristikalariga xos ravishda bo’linishini bildiradi.



Download 1,61 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   184   185   186   187   188   189   190   191   ...   201




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish