O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti

195-rasm. o ‘lchab q o'yiladi va vertikal chiziq chiqarilib frontal  proyeksiyadagi 4', 6' masofani o'lchab qo'yiladi. Bu nuq-  talarni F2 bilan birlashtiriladi va 5, 6, 7, 8 nuqtalar hosil  qilinadi. Hosil qilingan nuqtalar qalin chiziqda tutashtirilib  tennis maydonchaning perspektivasi yasaladi. 195-rasmda to'g'ri to'rtburchakli prizmaning perspek­ tivasini yasash yana boshqa usulda ko'rsatilgan. P rizm a­ ning qirralari 1, 2, 3, 4 nuqtalar bilan belgilangan. Narsalar tekisligida tasviroyna asosi t chiziladi va m a ’­ lum masofada kuzatish nuqtasi 5 tanlanadi. FF2 fokus nuq­ talar aniqlanadi. S  nuqtadan tasviroynaga perpendikular  tushirib P nuqta topiladi. Prizma rejasidagi 3', 4' chiziq­ ni davom ettirib A0 nuqta, 4 ',2 ' chiziqni davom ettirib B{)  nuqta topiladi. Uning perspektivasini yasash uchun tasvir­ oyna asosi 1 gorizontal holatda va unga parallel h gori­ zont chizig'i yasaladi, tasviroyna asosidagi barcha n u q ta­ lar o'lchab qo'yiladi va Fv F2 nuqtalar bilan tutashtirila­ di. Bunda A0 ni F2 bilan Ba ni F{ bilan tutashtirib prizma  asosi 1, 2, 3, 4 nuqtalar topiladi, ulardan vertikal chiziq­ lar chiqarilib 1 nuqtadan chiqqan qirraga prizma baland-  ligi o'lchab qo'yiladi. Uni Fv F2 nuqtalar bilan tutashti­ rib prizmaning perspektivasi hosil qilinadi (195-6, rasm). 196-a, rasmda binoning shartli fasadi va rejasi berilgan,  uning perspektivasini qurish talab qilinsin. Bu ikki bosqich­ da bajarilishi mumkin: www.ziyouz.com kutubxonasi 198-rasm. Fasadda gorizont chizig‘i h tanlanadi, rejada 1, 2, 3  va hokazo nuqtalar belgilaniladi, kuzatish nuqtasi yaqin  burchak ( 1 , 6 ) dan tasviroyna asosi o'tkaziladi, ko'rish  nuqtasi S  belgilanadi. S  dan tasviroyna asosi t ga perpen­ dikular tushirib bosh chiziq chiziladi va P nuqta aniqla- www.ziyouz.com kutubxonasi nadi. Bino tomonlariga parallel qilib S  nuqtadan chiziqlar  o'tkaziladi, natijada f v f 2 fokus nuqtalar hosil qilinadi. S   nuqtadan binoning ko'rinadigan nuqtalari (2, 5, 7) ga  chiziqlar o'tkazish natijasida tasviroyna asosida 20, 50, 70  nuqtalar hosil qilinadi. Endi uning perspektivasini yasashga  o'tish mumkin. Fasad va rejaga nisbatan perspektiva xoh-  langan masshtab (kattalik)da bajarilishi mumkin. 196-6,  rasmdagi perspektivani (bajarish ikki marta kattalashtiri-  lib berilgan). Perspektiva tasviroyna asosi t ni gorizontal  holatda chizishdan boshlanadi, unga parallel qilib fasaddagi  h chiziq ikki baravar kattalashtirib o'tkaziladi, P nuqtadan  F ,, F,, 20, 50 va hokazo nuqtalar ham ikki marta kattalash-  tirilib o'lchab qo'yiladi. Asosdagi 10 va 60 nuqtalar F, va F2 lar bilan tutashti­ riladi u chiziqlarga 20, 50, 70 nuqtalardan vertikal chiziqlar  chizib tutashgan joyi 2, 5, 7 nuqtalami hosil qiladi, qolgan  nuqtalar fokus chiziqlarining o'zaro kesishuvidan kelib  chiqadi. 1H, 60 dan vertikal chiziqlar chiqarilib unga fasad  balandligi ikki marta kattalashtirilib o'lchab qo'yiladi va  Fp F2 lar bilan tutashtiriladi. Bu chiziqlarga 20, 50, 70 va  hokazo nuqtalardan chiqarilgan vertikal chiziqlar kesishib  binoning fasadini hosil qiladi.