O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti “moliya” kafedrasi

0,005
foiz). 
Yil boshida investitsiya qilingan gan har bir 
$
ga hisoblaganda yil oxiridagi 
bo’lajak qiymatni hisoblab chiqish orqali 
EAR 
ni topamiz. Bu misolda natija 
quyidagicha bo’ladi: 
FV = (1,005)
12
 = 1,0616778
Amaldagi yillik foiz stavkasi quyidagicha bo’ladi: 
EAR=1,0616778 – 1 = 0,0616778 yoki yiliga 6,16778%
Amaldagi yillik foiz stavkasini hisoblash uchun umumiy formula quyidagi 
ko’rinishda bo’ladi: 
𝑬𝑨𝑹 = (𝟏 +
𝑨𝑷𝑹
𝟏𝟎𝟎 ∗ 𝒎
)
𝒎
− 𝟏
Bu yerda:
APR
– yillik foiz stavkasi (yillik hisoblanishda); 

---

453 
m –
bir yilda foiz yoziladigan davrlar soni. 
22-jadvalda joriy yillik foiz stavkalari ko’rsatilgan. Ular yillik stavka 6% 
bo’lgan taqdirda yozish (hisoblash) chastotasi turli bo’lganda tegishli yilda 
hisoblanadigan foiz stavkalarini ko’rsatadi. 
Agar foiz bir yilda bir marta yozilsa, u holda samarali yillik foiz stavkasi 
yilda hisoblanadigan foiz stavkasiga teng. Agar murakkab foizlarni yozish 
chastotasi ko’paysa, amaldagi (joriy) yillik foiz stavkasi borgan sari ko’payib 
boradi va o’zining maksimal qiymatiga yaqinlashadi. 
m 
cheksiz darajada oshib 
borgani sari
 (1 + APR / t)
m
e
APR
 
ga yaqinlashib boradi, bu yerda 
e
= 2,71828 soni 
(verguldan keyin beshinchi raqamgacha yaxlitlangan). Bizning misolda 
e
0,06
= 
1,0618364. Shunday qilib, agar foizlar beto’xtov yozilsa, u holda yiliga EAR = 
0,0618365, yoki 6,18365 teng bo’ladi. Agar murakkab foizlarni yozish chastotasi 
ko’paysa, samarali yillik foiz stavkasi borgan sari ko’payib boradi va o’zining 
maksimal qiymatiga yaqinlashadi. 
m 
cheksiz darajada oshib borgani sari
(1+ 
𝑨𝑷𝑹
𝟏𝟎𝟎∗𝒎