O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi toshkent temir yo'l muhandislari instituti Toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti amirov s

Ma’ruza №23 
Nosimmetrik uch fazali zanjirning quvvati 
Tarmoqlangan uch fazali zanjirlarni hisoblash 
Nosimmetrik uch fazali zanjirda fazalar quvvati o'zaro teng bo'lmaydi. Yulduz 
sxemada ulangan uch fazali zanjirning kompleks quvvati fazalar kompleks 
quvvatlarining algebraik yig'indisiga teng, ya'ni: 
C
C
B
B
A
A
C
B
A
I
U
I
U
I
U
S
S
S
S
*
*
*









Zanjirning aktiv va reaktiv quvvatlari: 
C
C
C
B
B
B
A
A
A
C
B
A
I
U
I
U
I
U
P
P
P
P



cos
cos
cos






. 
C
C
C
B
B
B
A
A
A
C
B
A
I
U
I
U
I
U
Q
Q
Q
Q



sin
sin
sin






. 
Yuklama uchburchak sxemada ulangan nosimmetrik uch fazali zanjir quvvati 
ifodalari yuqorida qayd etilganidek, faza quvvatlarining yig'indisi ko'rinishida 
aniqlanadi. Uch fazali zanjirda ham 
2
2
Q
P
S


tenglik o'rinli. 
Tarmoqlangan uch fazali zanjirlarni hisoblash 
Yulduz va uchburchak sxemalarda ulangan hamda liniya qarshiliklari hisobga 
olinishi kerak bo'lgan bir nechta iste'molchili uch fazali zanjirlarni hisoblashda 
ekvivalent o'zgartirish usullaridan, xususan, qarshiliklar uchburchagini unga 
ekvivalent bo'lgan qarshiliklar yulduziga va aksincha o'zgartirishlardan keng 
foydalaniladi. Bu almashtirishlarga ko'ra: 
CA
BC
AB
CA
AB
A
Z
Z
Z
Z
Z
Z



,
CA
BC
AB
AB
BC
B
Z
Z
Z
Z
Z
Z



, 
CA
BC
AB
BC
CA
C
Z
Z
Z
Z
Z
Z



. 
Simmetrik yuklamada 
.
3



Z
Z

---

ELEKTROTEXNIKANING NAZARIY ASOSLARI 
132 
C
B
A
B
A
AB
Z
Z
Z
Z
Z
Z



, 
A
C
B
C
B
BC
Z
Z
Z
Z
Z
Z



,
B
A
C
A
C
CA
Z
Z
Z
Z
Z
Z



. Simmetrik yuklamada 
.
3



Z
Z
Yulduz sxemada ulangan bir nechta iste'molchili uch fazali zanjirni 
hisoblash 
Agar ikki yoki undan ortiq uch fazali iste'molchilar yulduz sxemada ulangan 
nosimmetrik zanjir simmetrik kuchlanishlar sistemasidan ta'minlanayotgan bo'lsa, 
u holda iste'molchilar faza kuchlanishlari nosimmetrik bo'lib, yulduz sxema neytral 
nuqtalari orasidagi kuchlanish noldan farq qiladi. Shuning uchun ham 
iste'molchilar bir xil nomli fazalarini o'zaro parallel ulangan deb bo'lmaydi. 
Bunday holatda yulduz sxemalari ekvivalent uchburchaklar bilan almashtiriladi 
(3.17-rasm). Bunday zanjirlarni hisoblash tartibi quyidagicha: 
1. Qarshiliklar yulduzlari (3.17-rasm, a) ekvivalent uchburchaklarga (3.17-
rasm, b) o'zgartiriladi. 
2. Ekvivalent uchburchaklar bir nomli fazalari o'zaro parallel ulanganligi 
sababli ular o'zaro qo'shilib, bitta ekvivalent uchburchak hosil qilinadi. 
3. Ekvivalent uchburchak ekvivalent yulduz sxemasiga o'zgartiriladi va 3.3.2, 
3.3.3 paragraflarda keltirilgan tartib bo'yicha zanjir hisoblanadi.