O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti

“Leontevcha ziddiyat” 
Amaliyot shu narsani ko‗rsatib berdiki, ishlab chiqarish omillari 
konsepsiyasi tashqi savdoga, milliy iqtisodiyotning rivojlanishiga ta‘sir 
etuvchi turli xil omillarning hammasini hisobga olishga qodir emas. 
Masalan, Xeksher-Olin modeli nega Shveytsariya farmatsevtika 
tovarlarini 
eksport 
qilishga 
ixtisoslashgan, 
Amerika 
shaxsiy 
kompyuterlarni ishlab chiqarishda yetakchilik qiladi, Yaponiya kundalik 
elektronika buyumlarining yirik eksportchisi hisoblanadi, kabi 
savollarga javob bera olmaydi. 
Mazkur nazariyaning to‗g‗riligini AQSh iqtisodchisi 
V.Leontev
tekshirib ko‗rdi. Ma‘lumki, Amerika kapitali ko‗p mamlakat 
hisoblanadi. Shu bois u kapital sig‗imli tovarlarni eksport, mehnat 
sig‗imli tovarlarni import qiladi, deb taxmin qilingan. Natija uning 
teskarisini, ya‘ni AQSh kapital sig‗imli tovarlarni emas, balki ko‗proq 
mehnat sig‗imli tovarlarni eksport qilishini, kapital sig‗imli tovarlarni 
esa ko‗proq import qilinishi ko‗rsatdi. Bu holat ―Leontevcha ziddiyat‖ 
nomini olgan. 
Leontev olib borgan hisob-kitoblarning to‗g‗riligini boshqa 
iqtisodchilar ham tasdiqlashgan. Ma‘lum bo‗lishicha, tashqi savdo 
tuzilmasida bunday mos kelmaslik boshqa mamlakatlarga ham xos 
bo‗lgan. Tashqi savdo sohasi mutaxassislari alohida mamlakatlar 

---

302 
savdosiga va bir butun jahon savdosi tuzilmasiga ta‘sir etuvchi omillar 
juda ko‗p, xilma-xil va o‗zgaruvchan bo‗ladi, degan fikrga kelishgan. 
Ularning ta‘sir ko‗rsatish ahamiyati ham har xil.