O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti k. Z. Xomitov

 Pul oqimlarini diskontlash usuli. 
Pul 
oqimlarini 
diskontlash 
(POD) 
usuli 
o‗zgaruvchan 
daromadlarga ega obyektlar qiymatini aniqlash uchun qo‗llaniladi. 

---

228 
POD usuli kelgusi foydalarni hozirgi qiymatga keltiradi. Har bir 
kelgusi foyda o‗z kapitallashtirish koeffitsiyenti bilan diskontlanadi. 
Diskontlash tadbiri sarmoyadorga investitsiyalar qaytishini kuzatib 
borish, foydani va samaradorlik darajasini aniqlashga imkon beradi. 
Diskont qo‗yilmasi – bu joriy qiymat va kelgusida olinadigan va 
to‗lanadigan pul oqimlari o‗rtasidagi bog‗liqlikni aks ettiruvchi 
koeffitsiyent. Diskont qo‗yilmasi sarmoyador kelgusida kutilgan 
kirimlarni olish huquqi uchun bugun to‗lay oladigan summa (joriy 
qiymat)ni aniqlaydi. Sarmoyador daromadlarni kelgusida olishni mo‗ljal 
qilgani sababli ularni ololmaslik ehtimoli ham mavjud bo‗lishi mumkin. 
Tavakkal deyilganda, kelgusi daromadlarni olish mo‗ljalining 
oqlanganligi darajasi yoki bashorat baholanishlarini amalga oshirish 
ehtimoli tushuniladi. Diskont qo‗yilmasining tanlanishi hisob-kitobning 
asosiy pallalaridan biridir. 
Diskontlash qo‗yilmasini tanlashda, qo‗yilmani kamaytirish uchun 
bir necha qo‗yilmaga asoslangan kummulyativ usulni qo‗llash maqsadga 
muvofiq bo‗ladi. Odatda tavakkalsiz daromad me‘yori asos qilib olinadi, 
unga esa likvidlik uchun tuzatilgan holda ko‗zdan kechirilayotgan bozor 
tarmog‗ida investitsiyalangan tavakkal uchun daromad me‘yori 
qo‗shiladi. Olingan summa aniq obyektga xos omillar va 
moliyalashtirish 
shartlari 
hisobga 
olinib 
tuzatiladi. 
Daromad 
me‘yorining oshishi qo‗yilgan pullar tavakkalining ortishi bilan 
bog‗liqdir. 
Daromadli yondashuvning kamchiligi hisob-kitoblarda kutilgan 
kelgusi daromadlarning kafolatlanmaganligidan iborat. Ijtimoiy-
iqtisodiy munosabatlarning isloh qilinishi, me‘yoriy-huquqiy boshqaruv 
va andozalarning muntazam o‗zgarishi, bozorning rivojlanmaganligi, 
sifatli axborotning mavjud emasligi bozor qiymati ko‗rsatkichlari 
kelishilgan holda hisob-kitoblar natijalarini ehtiyotkorlik bilan mantiqiy 
tahlil etishni talab qiladi. 
Pulning qadrsizlanishi, kreditlar bo‗yicha pul miqdorlarining 
doimiy o‗zgarishlari islohotlarning o‗tish davrida kelajak haqida dadil 
bashoratlar qilishga imkon bermaydi. 

---

229