O‘zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent farmatsevtika instituti “tasdiqlandi”

Polietilenglikolli asoslar. Bu asoslar qattiq va suyuq polietilenglikollarni eritish bilan olinadi. Polietilenglikollar (PEG) yoki polietilenoksidlar (PEO) sintetik moddalar bo‘lib, etilenglikol yoki oksietilenni suv yoki kaliy ishqori bilan polimerizatsiya qilish yo‘li orqali olinadi. Suvda eriydigan bunday asoslar xorijiy davlatlarda XX asrning 40 yillaridan boshlab, asosiy o‘ringa chiqib oldi. Bu ularning quyidagi afzalliklari bilan tushuntiriladi.

1. Suvda yaxshi eruvchanligi va tarkibida xattoki molekulyar massasi 1 000 000 gacha bo‘lgan polimergomologlarni saqlashi. Bunday asoslardan tayyorlangan surtmalar suv bilan yaxshi yuviladi, ayniqsa terini zararlamaslik uchun yuvib tashlash lozim bo‘lganda, shuningdek soch uchun mo‘ljallangan surtmalarda ularni qo‘llanilgandan so‘ng yuvib tashlash kerak bo‘lgandi.

2. Ham gidrofil, ham gidrofob xossaga ega bo‘lgan moddalarni erita olish xossasiga ega ekanligi.

3. Spirtda yaxshi erishi va suvli eritmalarda elektrolitlarni hech qanday dissosatsiyaga uchratmasligi.

4. Parafin va glitseridlar bilan yaxshi aralashish xisobiga turg‘un, xar ikki turdagi psevdoemulsiyalarni xosil qila olishi. Moyni suvdagi emulsiyasiga xoxlagan miqdorda polimer qo‘shish mumkinligi.

5. Teriga yaxshi surtilish va unda bir xilda tarqalishi. PEG terida gaz almashinishiga va bezlar faoliyatiga xech qanday salbiy ta’sir qilmaydi. Qo‘llanilgandan so‘ng ham teri yoki shilliq qavatning dastlabki xolatini saqlab qoladi.

6. Tarkibida birlamchi gidroksil guruhini saqlaganligi uchun kuchsiz baktereotsid ta’sirga ega bo‘lib, shuning uchun ham bu asoslarda tayyorlangan surtmalar mikroorganizmlarga nisbatan turg‘un va ularni ko‘proq muddat xar qanday haroratda ham saqlash mumkin.

7. Bu asoslarning osmotik faolligi zararlangan yaralarni tozalashda qo‘l keladi. Bunday xolatlarda PEG ham yuvuvchi, ham tozalovchi vazifasini o‘taydi. Ularning osmotik faolligi esa dori moddalarini penetratsiyasini oshiradi. Natijada surtma tarkibidani suyuqlikka o‘tgan dori moddasi to‘qimalarda oson o‘tadi.

PEG deyarli jahonning barcha davlatlarini farmakopeyalariga kiritilgan bo‘lib, bu asoslardan birinchi bo‘lib 1956 yilda surtmalar texnologiyasidan M.X.Gluzman va B.I.Dashevskiylar foydalanganlar.