O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

To‗rparda  va  to‗r  buyumlar. 

Bu  guruhga  to„rpardalar,  matolar,  to„rlar 

va  donabay  buyumlar  kiradi. 

To‗rli  matolar 

tanda  halqalovchi  OVG  rusumli 

mashinalarda  asalarilar  uyasiga  o„xshash  katakchalar  hosil  qiluvchi  arqoq  va 

tanda  iplarining  to„qilishi  bilan  olinadi.  Ular  xomashyosi  bo„yicha  paxta, lavsan, 

kapronli  bo„ladi.  Bulardan  pardalar,  choyshablar,  to„y  ro„mol  (fata)lar,  yopqich 

(nakidka)lar  va  boshqa  buyumlar  tikiladi.  To„rpardalar  pardozi  bo„yicha  oq, 

sidirg„a bo„yalgan va ko„p rangli bo„lishi mumkin. 

Pardali  matolar  to‗r  matolariga 

nisbatan  to„rning  asosiy  rangida 

joylashgan  har  xil  naqshlarga  ega  bo„ladi.  Ular ishlab chiqarish usullari  bo„yicha 

halqalangan,  to„qilgan, tikilgan  va noto„qimali  guruhlarga  ajratiladi. 

To‗rli  matolar 

ishlab  chiqarish  usuli  bo„yicha  halqalanib  to„qilgan  va 

tikilgan  (gipyur),  birlamchi  materiali  bo„yicha  paxta  kalavali,  kapronli,  sun‟iy 

iplar  bilan  aralash  lavsanli,  pardozi  va  eni  bo„yicha  (45  sm. dan 280 sm. gacha) 

guruhchalarga  bo„linadi.  Ko„rinib  turadigan  chiziq  bilan  o„ralgan  va  siyrak 

to„rlar bilan  birkitilgan  matolar  gipyur deb ataladi. 

To‗rlar  (krujeva) 

qo„lda  va mashinalarda to„qiladi. To„rlar - bu kalava va 

iplardan  tayyorlangan  naqshli  to„qilgan  buyum.  To„rlar  kiyimlarni  bezashda 

qo„llaniladi.  Ular  ishlatilishi  bo„yicha  o„lchovli  va  donabay  bo„ladi.  Donabay 

to„rli  buyumlarga  yoqachalar,  qadama  yeng  (manjet)lar  va  kashtalar, 

---

352 

 

choyshablar,  yopqichlar,  pardalar,  darpardalar,  bo„yinbog„lar,  dasturxonlar, 

uchburchak ro„mollar va boshqalar kiradi.