O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

Trikotaj  buyumlarini  navlash. 

Buyumlarning  navini  aniqlash  uchun  har 

bir  guruh  buyumlari  bo„yicha  maxsus  standartlar  mavjud.  Trikotaj 

buvumlarining  barcha  nuqsonlari  standartlarda  polotnoning  tashqi  ko„rinishi 

nuqsonlari  va ishlab chiqarish-tikuvchilik  nuqsonlariga  bo„lingan. 

 

1 7 . 5 .   T ik ilg a n  va   trik o ta j  buyumla r i ni  ta mg ‗a la s h,  

jo yla s h,   ta s his h  ha mda   s a qla s h  

Tamg‗alash. 

Tikilgan  va  trikotaj  buyumlarini  tamg„alash,  joylash,  tashish 

va  saqlash  tartiblari  «Tikilgan  va  trikotaj  buyumlar.  Tamg„alash,  joylash. tashish 

va  saqlash»  10582-82  Davlat  standartida  ko„rsatilgan.  Tikilgan  va  trikotaj 

buyumlari  tovar  yorlig„i,  tovar  belgisi  tasvirlangan  tasma  va  nazorat  tasmasi 

yopishtirish  yo„li  bilan  tamg„alanadi.  Tovar  yorlig„ida  quyidagilar  ko„rsatiladi: 

---

318 

 

ishlab  chiqarish  korxonasining  tovar  belgisi,  uning  nomi,  joylashgan  yeri; 

buyumning  turi,  model  raqami,  buyumga  mo„ljallangan  standart  yoki  texnik 

shartlar,  artikuli,  o„lchami,  navi,  chakana  narxi,  ishlab  chiqarilgan  vaqti  (oy  va 

yil).  Bulardan  tashqari,  qo„shimcha  ma‟lumotlar  ham  bo„lishi  mumkin 

(chegirma,  ustama,  pardoz  turi  va  boshq.).  Tovar  yorlig„i  har  xil  shaklli  va 

badiiy  bezatilgan  bo„lishi  kerak.  Tovar  yorlig„idagi  rekvizitlar  topografik, 

litografik  yoki bosma usulda chop etilgan bo„lishi zarur. 

Joylash. 

Tovar  ko„rinishini  saqlash  uchun  tikilgan  va  trikotaj  buyumlar 

joylanishidan  oldin  ehtiyotlik  bilan  taxlanishi  lozim.  Taxlash  usullari  esa 

standartlarda  ko„rsatilgan.  Buyumlarni  joylash  uchun  iste‟mol  taralari  hamda 

qog„oz  va  transport  taralaridan  foydalaniladi.  Iste‟mol  taralari  yakka  holda  yoki 

guruh-guruh  bo„lishi  mumkin.  Ularga  polietilenli,  sellofanli  plyonka  yoki 

qog„ozli  paketlar,  qopqoqli  qutilar,  klapanli  kartondan  yasalgan  pachkalar 

kiradi. 

Quti  va  kartondan  yasalgan  pachkalarga  jun,  ipak  va  kimyoviy  tolali 

gazlamalardan  tayyorlanib  tikilgan  hamda  sifati  yaxshilangan  buyumlar 

joylanadi.  Erkaklar  ko„ylagiga  karton  yoki  qalin  qog„oz  qo„yilib  polietilen  yoki 

sellofan  paketlariga  solinadi  va  karton  qutiga  yoki  paketlarga  joylanadi.  Paxta, 

zig„ir,  shtapelli  gazlamalardan  tikilgan  buyumlar,  plashlar,  kalta  kamzullar, 

shimlar,  ko„rpa-to„shak  matolari  va  shunga  o„xshash  buyumlar  qog„ozga 

o„raladi. 

Har  bir  quti  yoki  pachkaga  bir  xil  modelli,  o„lchamli,  bo„yli,  navli  va 

narxli  buyumlar  taxlanadi.  Bosh  kiyimlar  karton  yoki  fancrdan  yasalgan  teshikli 

qutilarga  joylanadi.  Transport  taralariga  yog„och,  qat-qat  qliingan  karton  qutilar 

va kimyoviy  materiallardan  tayyorfangan  yumshoq taralar  (xaltalar)  kiradi. 

Tashish. 

Tikilgan  va  trikotaj  buyumlar  yuk  tashish  qoidalariga  asosan, 

barcha transport vositalari (temir yo„l, avtomobil, suv va boshq.) asosida amalga 

oshiriladi.  Palto,  yarim  palto,  kostyum,  kalta  kamzul  va  shunga  o„xshashlar 

maxsus  jihozlangan  avtomobil-furgonlarda  osib  qo„yilgan  holda  tashiladi. 

---

319 

 

Boshqa  shaharlardan  olib  kelinadigan  buyumtar  konteynerlar  yoki  transport 

taralariga  joylanadi. 

Saqlash. 

Tikilgan  va  trikotaj  buyumlari  quruq,  yaxshi  shamollatiladigan 

va  isitiladigan  omborxonalarda  saqlanadi.  Ombor-xonalarda  harorat  10°C  dan 

kam  va  30°C  dan  yuqori  bo„lmasligi,  havoning  nisbiy  namligi  50-70%  bo„lishi 

kerak.  Chunki  yuqori  havo  namligi  gazlamalarni  mog„or  bosishiga  va 

mikroorganizmlarning  rivojlanishiga,  past  havo  namligi  esa  buyumlarning 

qurishi,  qotib  qolishi  hamda  sinuvchanligiga  sabab  bo„ladi.  Shuning  uchun 

omborxonalar  tez-tez  shamollatilib  turiladi  va  quyosh  nuridan  saqlash  choralari 

ko„riladi. 

Ustki  kiyimlar  ilingan  holda,  yengil  va  ichki  kiyimlar  hamda  boshqa, 

buyumlar  individual  taralarda,  bosh  kiyimlar  birlamchi  taralarda  saqlanishi 

kerak.  Jun  gazlamali  va  mo„ynali  buyumlarni  kuyalardan  himoyalash  uchun 

ularning  yoniga naftalin  xaltachalari  osib qo„yilishi lozim.