O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti

holatining  mufassal  tavsifi,  uning  farovonligining  pasayishi  sabablari 
va  qayta  tiklanishining oddiy usullari...»
 asarida e‘lon qildi. P.Buagilber 
                                                             
17
 Sir William Petty, The Economic Writings, 2 vols., ed. C. H. Hill (London: Cambridge University Press, 1899), I, 
244 b. 
 
Per Buagilber(1646–1714)
 

---

95 
 
bu  asarida 
merkantilizm  iqtisodiy  siyosatini  qattiq  tanqid  qildi
.  Bu 
siyosatning  boshida  o‗sha  davrdagi  Lyudovik 
X I V
 qirolligida  moliya 
vaziri lavozimini egallab turgan Jan Batist Kolber turar edi. U Fransiya 
tovarlari  eksportini  rag‗batlantirishni,  Fransiyaga  keladigan  import 
tovarlarni  esa  cheklashni,  qishloq  xo‗jaligi  ishlab  chiqarishiga  yuqori 
soliq  belgilashni  qonunlashtirgan.  Bu  sanoat  ishlab  chiqarishiga  hamda 
bir butun milliy iqtisodiyotga salbiy ta‘sir ko‗rsatdi.  
 
Iqtisodiyotdagi  salbiy  holatlarni  bartaraf  etish  yo‗llarini  aniqlash 
P.Buagilberning keyingi, 
XVIII
 asrning boshida chop etilgan asarlarining 
ham  asosiy  vazifasi  hisoblanadi.  Ularda  P.Buagilber  merkantilizmni 
tanqid  qilishni  davom  ettirdi,  islohotlar  zarurligini  asoslab  berdi, 
iqtisodiy  o‗sishning  va  davlat  boyligining  asosi  deb  bilgan  qishloq 
xo‗jaligi ishlab chiqarishini rivojlantirish muammolariga alohida e‘tibor 
qaratdi.  Bunday  qarash  Fransiya  iqtisodiy  qarashlarida  XVIII  asrning 
yarmigacha  saqlanib  qoldi.  Chunki  o‗sha  davrda  ijtimoiy-iqtisodiy 
rivojlanishdagi  qishloq  xo‗jaligi  ishlab  chiqarishining  hal  qiluvchi 
mavqeyini targ‗ib qiluvchi fiziokratizm ancha kuchaygan edi.  
 
1707-yili  P.Buagilberning