O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti



Download 1,48 Mb.
Pdf ko'rish
bet51/138
Sana01.01.2022
Hajmi1,48 Mb.
#302462
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   138
Bog'liq
turizmni rejalashtirish

balneologik
  markazlar  va  ularda  yilnig  turli 
davrlarida bo„lishning foydaliligi tashviq qilinadi.  
5. 
 
Mavsumdan tashqari vaqtda turistlarni jalb qilish yoki qo„shimcha mavsum 
(qishki)  tashkil  qilish.  Turar  joy  va  transportga  baholar  pasaytirilishi,  arzonroq 
joylashishi ob‟ektlarini ko„proq qurish evaziga yashash fondini kegaytirish. 
Masalan, bunday  tadbirlarni  amalga oshirishi  Shveytsariya  va Avstriya  uchun 
Alp  tog„larida  qishki  sport  evaziga  ikkinchi  «qizg„in  mavsum»ni  tashkil  qilish 
imkonini  berdi.  BMT  ma‟lumotlariga  qaraganda,  qishda  dam  olishni  xohlovchi 
turistlar soni har yetti yildan keyin ikki barobar ko„payadi.  
Turli  sport  musobaqalari,  festivallar,  konkurslar,  ko„rgazmalar,  ilmiy 
konferentsiyalar,  kongresslar  va  sh.k.larni  tashkil  qilish  ham  turistik  mavsumni 
kengaytirishga  ko„maklashadi.  Shuning  uchun  bunday  tadbirlarni  iloji  boricha 
turistlar uchun mavsum oralig„ida o„tkazgan ma‟qul. 
    Mavsumiylikning  turistik  faoliyatga  salbiy  ta‟sirini  kamaytirish  bo„yicha 
tadbirlarni  rejalashtirish  uchun  keyingi  yillarda  rejalashtirilayotgan  choralarning 
natijalarini baholash maqsadida turli metodlar va modellar keng qo„llanilmoqda.  
Masalan,  turistlarning  joylashtirish  vositalariga  bo„lgan  ehtiyojini  hisoblab 
chiqish uchun bir o„rin-koyka va joylashish punktlaridagi nomerlarga bo„lgan talab 
hisoblab chiqiladi. Hisob-kitoblar quyidagi formula bo„yicha amalga oshiriladi: 
1) bir o‘rin-koykaga bo‘lgan o‘rtacha yillik talab
 (
n
1
s.k

,
1
г
1
1
с.к.
1
К
N
n





 
(5.2) 
 


 
77 
bu  yerda 
N
1
  –  turistlarning  dam  olish  joyiga  yillik  o„rtacha  kelishi  (bir  joyga 
bir  odam  hisobida).  O„rtacha  statistik  ma‟lumotlar  yoki  bashorat  qilinayotgan 
(rejalashtirilayotgan) ma‟lumotlar bo„yicha aniqlanadi; 

1
  –  turist  dam  olish  joyida  bo„lishining  o„rtacha  davomiyligi  (kunlarda 
hisoblanadi); 

g
 – bir yildagi kunlar soni (

g
 q 365–366 kun); 
K
1
 – dam olish joyi bandligining o„rtacha yillik koeffitsienti. Haqiqiy (o„rtacha 
statistik) yoki bashorat ma‟lumotlari bo„yicha aniqlanadi; 
2)mavsum qizigan pallada bir o‘rin-koykaga bo‘lgan talab
 (
n
2
c.k

,
2
с
2
2
c.к
2
К
N
n





 
(5.3) 
u yerda 
N

– mavsum qizigan pallada dam olish joyiga keladigan turistlarning 
umumiy soni, odam hisobida; 

2
  –  turistning  mavsum  qizigan  pallada dam  olish  joyida bo„lish  davomiyligi, 
kun hisobida; 

s
 – mavsumning umumiy davomiyligi, kun hisobida; 
K
2
 – mavsum qizigan pallada dam olish joyining bandligi koeffitsienti; 
3)
 nomerga bo„lgan o„rtacha yillik talab (
n
1
c.n

 
,
з
1
1
1
c.к
c.н
n
n

   
(5.4) 
 
bu yerda z
1
 – nomerning o„rtacha yillik bandligi odam/nomer; 
4)
 mavsum qizigan pallada nomerlarga bo„lgan talab (
n
2
c.n

,
з
2
2
2
c.к
c.н
n
n

 
(5.5) 


 
78 
 
bu yerda z
2
 – mavsum qizigan pallada nomerning bandligi, odam/nomer. 
Keltirilgan metodikani tegishli mintaqada turistlarni joylashtirish vositalarining 
umumiy  sonini  rejalashtirishda  qo„llash  zarur.  Mavsum  qizigan  pallada  talabni 
hisob-kitob  qilish  muhim  ahamiyat  kasb  etadi,  chunki  aynan  shu  vaqt  joylashish 
vositalariga bo„lgan maksimal ehtiyojlarni belgilab beradi. 
 
Xulosa 
     Har  qanday  mamlakat  turizmida  strukturaviy  rejani  ishlab  chiqishda  tegishli 
mamlakat  yoki  mintaqaga  kirish,  ya'ni  kirish  puntlarining  mavjudligini  baholash 
muhim  ahamiyat  kasb  etadi.  Uzoq  masofalarga  sayohat  qiluvchi  turistlar  uchun 
aeroportlar,  quruqlikdagi  chegara  punktlari  va  dengiz  portlari  shular  jumlasiga 
kiradi.  Kirish  «darvoza»lari  u  yoki  bu  mintaqada  turizmni  rivojlatirish 
boshlangunga  qadar  belgilab  olinadi  va  turistik  faoliyat  rejalashtirilayotganda 
e'tibodan  chetda  qolmasligi  shart  bo`lgan  omil  hisoblanadi.  Umuman  mamlakat 
bo`ylab  va  alohida  turistik  komplekslarda  turistik  mavsumning  chegararalarini 
kengaytirish bo`yicha maxsus dasturlar ishlab chiqiladi va joriy qilinadi. 

Download 1,48 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   138




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish