O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta'lim vazirligi toshkent davlat texnika universiteti

Magnitli minerallarni aniqlash. Silliqlangan anshliflarda ma’danli minerallarniig magnit xususiyatlarini aniqlash boshqalarga nisbatan kamroq uchraydi, ya’ni tabiatda magnit xususiyatli minerallar kam uchraydi. Bular qatoriga magnetit, pirrotin, sof tug‘ma temir, kubanit, sof tug‘ma platina va boshqalar kiradi. Silliqlangan anshliflarda minerallar magnitligi asosan magnit strelka yoki magnitlangan po‘lat igna yordamida aniqlanadi. Agar anshlifdagi magnit mineral miqdori ko‘p bo‘lsa, uning magnitlik xususiyati strelka yordamida ishonchli aniqlanadi.

Buning uchun anshlifning yuzasiga magnit strelkasini yaqinlashtirish kifoya. Agarda magnit mineral mikroskopik o‘lchamda yoki bir nechta magnit minerallardan iborat bo‘lsa, u holda har bir mineral kukunlaridan olinib, ularning magnitliligi aniqlanadi. Mineral kukuni silliqlangan yuzadan past va o‘rta qattiqlikka ega bo‘lgan minerallardan po‘lat igna, qattiq minerallardan olmos igna yordamida hosil qilinadi. Agarda kukun magnitlangan bo‘lsa, u magnit strelkasining yoki ignaning uchiga yopishib qoladi. Kukunning magnitligini aniqlash mikroskop ostida kichik va o‘rta kattalashtirishlarda (30, 60, 80) o‘rganiladi. Magnit minerallar o‘lchami juda kichik bo‘lsa, u holda magnitli poroshkografiya usuli qo‘llanadi. Bu usul M.A.Grobovskiy va O.N.Jerdenko tomonidan 1960 yilda qo‘llangan.

Poroshkografiya uchun sovunli aralashma ishlatiladi. 10 ml. suv, 0,1 g o‘ta mayda disperslangan magnit kukuni va bolalar sovuni ishlatiladi. Hosil bo‘lgan magnit kukunli ko‘pik shlif yuzasiga suriladi va bir necha vaqt ushlab turiladi (tajriba usuli tanlanadi), keyin asta-sekin yuvib tashlanadi va mikroskop ostida o‘rganiladi.