O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta'lim vazirligi toshkent moliya instituti sanjar Sobirjonov



Download 2,12 Mb.
Pdf ko'rish
bet136/166
Sana01.01.2022
Hajmi2,12 Mb.
#292325
1   ...   132   133   134   135   136   137   138   139   ...   166
Bog'liq
fayl 1991 20211005

(alomat)
ining 
susayishi.  
 
Nizoda ishtirok etishdan 
ko‗riladigan katta moddiy va zararlar. 
Kadrlar(xodim) qo‗nimsizligi 
oshishi,intizomning pasayishi, jamoada 
axloqiy-ruhiy muhitning yomonlashuvi. 
Boshqua guruhni dushman 
sifatida tasavvur qilish. 
Nizoga ortiqcha berilishning ish 
manfaatiga zarar  etkazishi. 
Muammolarni bartaraf etishdan 
ko‗ra, nizoda g‗olib kelishga ahamiyat 
berish. 
Nizo ishtirokchilari o‗rtasidagi 
hamkorlikning susayishi yoki batamom 
tugatilishi. 
To‗qnashayotgan taraflar 
adovatining kuchayib borishi. 
Ish aloqalarini tiklash 
qiyinchiligi(―nizo asorati‖, davomiy 
nizo). 
Boshqa guruhlar bilan unumsiz 
raqobatning kuchayib borishi. 
O‗z maqsadlarini ijobiy, boshqa 


248 
 
 
 
taraf maqsadlarini salbiy, deb tasavvur 
etish.    
 
Nizolarning asosiy 4 turi mavjud. 
Birinchi  turi  - 
shaxsning  ichki  nizo
.  U  turli  shakl  olishi  mumkin.  Ko‗proq 
tarqalgan  shakllaridan  biri  –  rolga  oid  nizo  bo‗lib,  bunda  bir  kishiga  ishining 
natijasi  qanday  bo‗lishi  yuzasidan  bir-biriga  zid  talablar  qo‗yiladi.  Masalan, 
bevosita  boshliq  -  bo‗lim  mudiri  tovarshunosga  poyafzal  sifati  tekshirilishini 
tezlatish  uchun  ko‗rsatma  beradi,  sifat  bo‗yicha  rahbar  esa  texnologik  jarayonni 
sekinlashtirish  hisobiga  poyafzal  sifati  tekshirilishini  yaxshilash  kerak  deb,  qattiq 
talab  qiladi.  Bunda  yakkaboshchilik  tamoyilining  buzilishi  natijasida  nizo  kelib 
chiqadi.  Ba‘zan  shaxsning  ichki  nizoi  ishchining  bir-birini  inkor  etuvchi  rollarni 
bajarishi zaruriyatida yuzaga keladi. 
Qator  hollarda,  individning  o‗zida  sodir  bo‗ladigan  shaxsiy  ichki  nizo, 
tabiatan,  uning  o‗z  maqsadlari  yoki  dunyoqarashiining  nizoidan  iborat  bo‗ladi. 
Individ bir-birini rad etgan maqsadlarga erishish uchun urinsa, u - maqsadlar nizoi 
bo‗ladi.  Individ  o‗z  fikrlari, qadriyatlari va  umuman  axloqining    ishonar(
asos
)siz 
ekanligini tan olsa, u dunyoqarashlar nizoiga aylanadi. 
Ikkinchi  turi  - 
shaxslararo  nizo
  (keng  tarqalgan).  Rahbarlar  ko‗pincha  
jamoaning manfaatlarini himoya qilishiga to‗g‗ri keladi (resurslarni bo‗lib berish, 
asbob-uskunalardan foydalanish vaqti va b.). Qolaversa, har kim ana shu resurslar 
aynan  unga    ajratilishi  kerak  va  bunga  yuqori  pog‗ona  rahbarlarini  ishontirish 
shart,  deb  hisoblaydi.  Xuddi  shunday  ziddiyat  ikki  mutaxassis  o‗rtasida,  o‗z 
loyihasini  amalga  oshirish  paytida  kelib  chiqishi  mumkin.  Bir  bo‗sh  ish  o‗rni 
(lavozim)ga ikki nomzod o‗rtasida, shuningdek, alohida shaxslar sajiyasining  turli 
xil qirrasi, dunyoqarashlari va qadriyatlarining farqlanishiga ko‗ra ham nizo  kelib 
chiqishi mumkin. 
Uchinchi  turi  - 
shaxs  va  guruh  o„rtasidagi  nizo
.  Masalan,  norasmiy  guruh  
axloq me‘yorlari o‗rnatadi. Bu guruhga qabul qilinishi uchun har kim ularga amal 


249 
 
qilishi  shart.  Biroq,  agar  ma‘lum  bir  shaxsning  kutgan  natijalari  guruhnikiga  zid 
bo‗lsa, bu nizoga olib kelishi mumkin. 
Nizo lavozim majburiyatlari zaminida ham yuz berishi mumkin. Rahbar o‗z 
ishchilariga nisbatan noan‘anaviy ko‗ringan tarbiya choralarini qo‗llashga majbur 
bo‗ladi. Bunda guruh unga javob tariqasida zarba berishi - rahbarga munosabatini 
o‗zgartirishi mumkin. 
To‗rtinchi  turi  - 
guruhlararo  nizo
,  (rasmiy  va  norasmiy)  guruhlarning, 
shuningdek,  kasaba  uyushmasi  va  ma‘muriyat  o‗rtasida  bo‗lib  turadi.  Ko‗pincha 
vazifaviy(funksional)  guruhlar  maqsadlari  farqli  bo‗lgani  uchun  bir-birlari  bilan 
to‗qnashib  turadilar.  Masalan,  xaridorlar  ehtiyojini  ko‗zlaydigan  sotuv  bo‗limi 
buyurtmalarning  bajarilishi  uchun  doimo  katta  tovar  zaxirasi  bo‗lishidan 
manfaatdor,    bu  esa  chiqimlarning  ortishiga  sabab  bo‗ladi  va  natijada  moliya 
bo‗limining manfaatlariga putur etadi. 
Nizolar hayotda bir necha kundan bir necha yilgacha davom etishi mumkin. 
Keyingisi sust o‗tish va vaqti-vaqti bilan zo‗rayib turish xususiyatiga ham ega. 
Bevosita  menejerlar  muhitidagi  nizolarning  bir  necha  turlarini  ajratib 
ko‗rsatish mumkin: 
-
 
boshqaruvning turli pog‗onasidagi menejerlar o‗rtasida; 
-
 
menejerlar va korxonaga bosim o‗tkazuvchi guruhlar o‗rtasida; 
-
 
 alohida  shaxs  sifatidagi  menejerlarlar  va    menedjementning  turli 
mafkuralari    tashuvchilari  -  boshqaruvning  katta  va  bilan  yosh  avlod  vakillari 
o‗rtasida; 
-
 
menejerlar  va  jamiyatning  har  xil  tashkilotlari  (kasaba  uyushmalari, 
birlashmalar,  ommaviy  axborot  guruhlari,  lobbi(CHI)stlar  va  h.k.z.)  o‗rtasidagi 
nizolar.  
Shuni  qayd  etish  joizki,  nizolarni  turlarga  ajratish,  birmuncha  shartli. 
Ularning  turli  ko‗rinishlari  o‗rtasida  qat‘iy  chegara  yo‗q    va  amalda  vertikal 
yo‗nalishda  shaxslararo  tashkiliy,  gorizontal  yo‗nalishda  esa  guruhlararo  ochiq 
nizolar yuz berib turadi. 


250 
 
Mehnat  nizolarini  nizo  vaziyati  rivojlanib  borishiga  ko‗ra  izchil  o‗tadigan 
bosqichlar majmuidan iborat jarayon deb tasavvur qilish mumkin. (1-rasm) 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Download 2,12 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   132   133   134   135   136   137   138   139   ...   166




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish