Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent

Tovarlarni sotishdan tushgan daromad.

Tovarlar turi	Yoz fasli	Qish fasli
1-tur (muzqaymoq)	6 mln. soʻm	1 mln. soʻm
2-tur (issiq choy)	1 mln. soʻm	6 mln. soʻm

Firma oʻz ishlab chiqarishini diversifikatsiya qilib yoz oyida ikkinchi tur tovar hisobidan yoʻqotadigan daromadini birinchi tur tovarni koʻproq sotish hisobidan qoplaydi. Xuddi shunday qish faslidagi yoʻqotishlar ikkinchi tovar hisobidan qoplanadi. Koʻrinib turibdiki firma diversifikatsiya yoʻli bilan tavakkalchilikni kamaytirdi. Lekin, diversifikatsiya tavakkalchilikni toʻliq yoʻqotmaydi, u faqat kamaytiradi xolos.

Tavakkalchiliklarni qoʻshish – ushbu usul tasodifiy yoʻqotishlarni oʻzgarmas xarajatlarga aylantirish orqali tavakkalchilikni kamaytirishga qaratilgan. Ma’lumki, mulkning oʻgʻirlanishi, shaxsning kasal boʻlib ishga chiqmasligi, tabiiy ofatlarning boʻlishi tasodifiy boʻlib ular juda katta xarajatlarga olib kelishi mumkin. Ushbu noxush hodisalarning oqibatlarini kamaytirishda sugʻurtaning ahamiyati katta.

Oʻzbekistonda ham hozirgi vaqtda koʻpgina insonlar oʻz hayotlarini, mulkini sugʻurtalaydilar. Sugʻurta ishlarini yoʻlga qoʻyish uchun respublikada maxsus qonunlar ishlab chiqilgan va bir qator davlat va nodavlat sugʻurtalash firmalari faoliyat koʻrsatmoqda.

Sugʻurtalashda tavakkalchilikni qoʻshish samaradorligi shu bilan belgilanadiki, sugʻurtalangan shaxslarning tavakkalchiligi bir-biriga bogʻliq boʻlmasligi kerak.

Tavakkalchilikni taqsimlash – ushbu usulga koʻra zarar koʻrish ehtimoli bilan bogʻliq boʻlgan tavakkalchilik bilan qatnashuvchi

subyektlar oʻrtasida shunday taqsimlanadiki, oqibatda har bir subyektning kutiladigan yoʻqotishi nisbatan kichik boʻladi.

Ushbu usuldan foydalangan holda yirik moliya kompaniyalari katta masshtabdagi loyihalarni va ilmiy izlanishlarni tavakkalchilikdan qoʻrqmasdan moliyalashtiradilar.

Axborot bilan ta’minlash ham tavakkalchilikni kamaytiradi. Nima uchun deganda, axborotning yetishmasligi notoʻgʻri qaror qabul qilishga olib keladi. Hozirgi vaqtda axborot asosiy taqchil resurslardan biri boʻlib, uni olish uchun haq toʻlash kerak, ya’ni axborot olish xarajat bilan bogʻliq, ba’zi axborotlar nihoyatda qimmat turadi. Shuning uchun ham kerakli boʻlgan axborotdan qancha olish kerak deganda, uning chekli xarajati bilan chekli nafini solishtirib koʻrish kerak boʻladi.

4.