Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent

Taklif egri chizigʻidagi oʻzgarish

Taklifga ta’sir etuvchi omillardan birining oʻzgarishi ham taklif egri chizigʻining oʻzgarishiga sabab boʻladi. Faraz qiling shakarning narxi tushdi. Shakar muzqaymoq tarkibiga kiradi, shuning uchun ham muzqaymoq ishlab chiqarish daromadli hisoblanadi. Bu muzqaymoq taklifining oshishiga sabab boʻladi. Muzqaymoq taklifining egri chizigʻi oʻngga siljiydi.

5. 
   rasmda taklif oʻzgarishi ifodalangan. Shakar narxining tushishi muzqaymoq ishlab chiqarish hajmini oshishiga sabab boʻlgan. Shuningdek, taklifning kamayishi taklif egri chizigʻini chapga siljitgan va bu taklifning kamayishi deyiladi.
   

Taklif egri chizigʻini oʻzgartiradigan bir qancha omillar mavjud boʻlib, quyida ular bilan tanishamiz:

Xarajatlar. Muzqaymoq ishlab chiqarishda sotuvchilar turli xil xarajatlar qiladi: qaymoq, shakar, ta’m beruvchi preparatlar, muzqaymoq mashinasi, ishlab chiqarish binosi hamda mahsulotni ishlab chiqaradigan va mashinalarni boshqaradigan ishchi kuchi xarajatlari.

Yuqorida ta’kidlangan xarajatlardan biri yoki bir nechtasi miqdorining oshishi, mahsulot foydaliligini kamaytiradi va taklif qisqarishiga olib keladi. Agar xarajat keskin oshsa, firma yopilishi mumkin va hech qanday muzqaymoq taklifi ham boʻlmaydi. Shu sababli mahsulot taklifi mahsulotga qilinadigan xarajat miqdori bilan teskari bogʻlanishga ega.

Texnologiya. Taklifning boshqa bir muhim omili bu xarajatlarni muzqaymoqqa aylantiruvchi texnologiyadir. Misol uchun, mexanizatsiyalashgan muzqaymoq mashinasining kashf qilinishi, muzqaymoq ishlab chiqarish uchun zarur bolgan mehnat miqdorini kamaytirdi. Texnologiyadagi rivojlanish mahsulot taklifini firma xarajatlarini qisqartirish orqali oʻstirdi.

Kutish. Firma taklif qiladigan bugungi muzqaymoq miqdori uning kelajakka boʻlgan ishonchiga bogʻliq boʻlishi mumkin. Masalan, agar firma kelajakda muzqaymoq narxi oshishiga ishonsa, u joriy

mahsulotning bir qismini omborga joylashtiradi va bugungi taklifini qisqartiradi.