O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat sharqshunoslik instituti

monopoliyaga  qarshi  qonunchilik  tashkil  etib,  u  turli  mamlakatlarda  turli 

darajada rivojlangan bo‘ladi. 

3. 

Optimal ishlab chiqarish xajmini tanlab olish. 

Monopolist  korxona  yoki  firma  o’z  mahsulotining  yagona  ishlab 

chiqaruvchisi  va  sotuvchisi  bo’lsa  ham  narxlarni  o’z-o’zicha  belgilay  olmaydi, 

chunki  bozorda  u  yagona  iste’molchi  talabiga  emas,  bozor  talabiga  duch  keladi. 

Bozordagi  talab  narx  ortib  boraversa,  pasayib  ketishi  mumkin.  Shuning  uchun 

monopolist firma optimal ishlab chiqarish xajmini ishlab chiqishi lozim. Bu holatni 

quyidagi jadvalda ko’rishimiz mumkin.   

Monopolist  firma  ishlab  chiqarish  xajmini  faqatgina  unga  bo’lgan  narxni 

pasaytirish evazigagina oshirishi mumkin, chunki narxning oshishi natijasida uning 

mahsulotiga  bo’lgan  bozor  talabi  pasayib  ketadi.  Sof  monopoliya  sharoitida 

bozordagi  narx  xar  doim  ishlab  chiqarish  xajmidan  yuqori  bo’ladi.  Buning 

oqibatida 

ishlab 

chiqarish 

oxiriga 

yetkazilmaydi, 

resurslar 

samarali 

taqsimlanmaydi, iste’molchilarning talabi yuqori darajada qondirilmaydi.  

Bunday  xolatlarda  narx  diskriminatsiyasidan  foydalaniladi,  ya’ni  turlicha 

narx belgilash siyosati amalga oshiriladi.