O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti karimova vasila Mamanosirovna, hayitov oybek Eshboyevich, akramova feruza Akmalovna, lutfullayeva nigora Xalimbayevna psixologiya


Guruhlarning hamkorlik darajasiga ko’ra turlari



Download 1,89 Mb.
bet208/293
Sana29.12.2021
Hajmi1,89 Mb.
#56077
1   ...   204   205   206   207   208   209   210   211   ...   293
Bog'liq
PSIXOLOGIYA !

Guruhlarning hamkorlik darajasiga ko’ra turlari
Kundalik hayotda shaxs muloqotda bo’ladigan, vaqtini birgalikda o’tkazadilar kishilar guruhi ham turli xil bo’ladi. Masalan, agar odamlar ko’chada tasodifiy hodisani tomoshabini bo’lib turishgan bo’lsa, ularni psixologiya tilida guruh emas, agregasiya (olomon) deb atashadi. haqiqiy guruh uchun o’sha odamlarning barchasiga aloqador umumiy faoliyat va hamkorlik qilish, bir-birlariga ta’sir ko’rsatish imkoniyati bo’lishi kerak. Amerikalik psixolog Ch.Kuli hamkorlikning darajasi mezoniga ko’ra guruhlarni birlamchi va ikkilamchi turlarga bo’lib o’rganishni taklif etgan edi. Birlamchi guruhda shaxslararo o’zaro ta’sir “yuzma-yuz, bevosita” ro’y beradi. Masalan, oila davrasidagi, sinfdagi, hisobchilar xonasida o’tirganlar birlamchi guruhga misoldir.

Ikkilamchi guruhlarda har doim ham odamlarning bevosita muloqotda bo’lish imkoniyatlari bo’lmaydi. Ular o’rtasidagi munosabat va o’zaro ta’sir bilvosita bo’ladi. Masalan, yirik bir tashkilotdagi tizimlar orqali muloqat, kasaba uyushmasiga birlashgan odamlar, “Fidokorlar Milliy demokratik partiyasi” a’zolarining bog’liqligi ikkilamchi guruhga misol. Ularda ham umumiylik bo’ladi, masalan, o’sha partiyani oladigan bo’lsak, ular qashqadaryoda bo’ladimi, Farg’onadami, baribir umumiy g’oya atrofida birlashishadi, a’zolik badallarini vaqtida to’lab turishadi, saylov oldi kompaniyalarida bir-birlarini qo’llab-quvvatlab turadilar.

49-rasm. Hamkorlik darajasi mezoniga guruh turlari
Turli guruhlar inson hayotida bir necha funksiyalarni bajaradilar:

  • ijtimoiylashtiruvchi funksiya;

  • instrumental, ya’ni aniq mehnat funksiyalarni amalga oshirishga imkon beruvchi muhit;

  • ekspressiv – odamlarning o’zgalarning tan olishlari, hurmatga sazovor bo’lish, ishonch qozonishini ta’minlash;

  • qo’llab-quvvatlash, ya’ni qiyin paytlarda, muammolar paydo bo’lganda odamlarni birlashtirish funksiyasi.

Guruhga birlashishdan har bir shaxs uchun manfaatdorlik bor albatta. Avvalo, odamlar qandaydir maqsadlarini amalga oshirish uchun va nimagadir ega bo’lish maqsadida guruhga birlashadilar. Guruh yoki jamoaning a’zosi ekanligini, o’sha umumiylikning bir bo’lagi ekanligini his qilish ham insonga ishonch hissini beradi. Ikkinchidan, odam o’ziga o’xshash kimsalardan ma’lum ma’lumotlarni olish, bilim, malaka va ko’nikmalarga ega bo’lish uchun birlashadi. Masalan, bog’cha guruhidan tortib, ilmiy jamoadagi olimlar ana shu maqsadni ko’zlaydilar. Uchinchidan, odam jamiyatda o’zini yolg’iz his qilmaslik, o’z xatti-harakatlarining to’g’riligiga ishonch hosil qilish uchun ham u yoki bu guruhlarga a’zo bo’ladilar. Nihoyat, shaxsning istiqbolni ko’zlagan har qanday niyatlarining amalga oshishida ham u boshqalarning qo’vvab-quvvatlashiga muhtoj bo’ladi. Demak, guruhning turidan qat’iy nazar, ayni bir maqsad va ijtimoiy tasavvurlar shaxsni guruhlar tarkibida bo’lish va uning ta’siridan bahramand bo’lishga majbur qiladi.

Download 1,89 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   204   205   206   207   208   209   210   211   ...   293




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish