O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti karimova vasila Mamanosirovna, hayitov oybek Eshboyevich, akramova feruza Akmalovna, lutfullayeva nigora Xalimbayevna psixologiya


Guruhdagi psixologik muhit va uni o’rganish



Download 1,89 Mb.
bet220/293
Sana29.12.2021
Hajmi1,89 Mb.
#56077
1   ...   216   217   218   219   220   221   222   223   ...   293
Bog'liq
PSIXOLOGIYA !

Guruhdagi psixologik muhit va uni o’rganish
Guruh va jamoalar to’g’risida gap ketganda, ko’pincha uning “ma’naviy muhiti”, “psixologik muhiti” degan iboralar ishlatiladi. Chunki bu narsa o’sha yerdagi ishning yaxshiligi, faoliyatning samarasi bilan bog’lanadi. Ijtimoiy psixologik muhit deganda, biz o’sha guruhning a’zolari fikrlari, hissiyotlari, dunyoqarashi, ustanovkalar va o’zaro munosabatlaridan iborat bo’lgan emosional-intelletual holatni tushunamiz. Bu o’rindagi asosiy omil – bu a’zolarning o’zaro munosabatlaridir. Ma’lumki, o’zaro munosabatlar ish yuzasidan, faoliyat maqsadlari va mazmuni bilan hamda bevosita bir-birlarini yoqtirish-yoqtirmaslikka asoslangan insoniy emosional hissiyotlar ko’rinishida bo’lishi mumkin. Professional faoliyatni bajarish jarayonida tabiiy birinchi tipli munosabatlar ustivor bo’lib, ikkinchilarining xarakteri birinchisidan kelib chiqadi. Do’stlar to’plangan davradagi muhit esa aksincha, bevosita simpatiyalarga tayanadi.

Ijtimoiy psixologiyada ana shunday psixologik muhitni eksperimental tarzda o’rganishga katta e’tibor beriladi. Eng keng tarqalgan usullardan biri sosiometriya bo’lib, uning asoschisi amerikalik olim Jon Moreno hisoblanadi. Sosiometriya lotincha “so cietas” – jamiyat, va “metreo” – o’lchayman so’zlaridan olingan bo’lib, guruhdagi shaxslararo munosabatlarni o’lchashga qaratilgan texnikadir. Nazariy sosiometriya, uning muallifi fikricha, jamiyatdagi barcha nizolar, muammolarni yechishning usullaridan biri – insonlar o’rtasidagi munosabatlarni o’rganish va shunga ko’ra, jamiyatda o’zgarishlarni amalga oshirish kerak, degan g’oyaga asoslanadi. Amalda esa har bir jamoalarda maxsus sosiometrik so’rovlar o’tkaziladi va uning natijalari tashkiliy jarayonlarda inobatga olinadi.



Lekin oxirgi paytlarda sosiometriyaga qarashlar biroz o’zgargan, uning yuzlab modifikasiyalari, turlari ishlab chiqildi. Ahamiyatlisi shuki, uni haqiqatdan ham guruhdagi ma’naviy-psixologik muhitga ta’sir etuvchi emosional munosabatlarni aniqlashda mutaxassis tomonidan ishlatish mumkin. Bunda har bir guruh a’zosi tanlov sharoitiga solinadi, ya’ni u yoki bu sharoitda, vaziyatda yoki faoliyatni bajarishda o’ziga yoqqan (yoqmagan ham) sherigini guruhdoshlari orasidan tanlashi kerak. Masalan, oliygoh talabalariga “Kim bilan birga dars tayyorlashni xohlarding?”, “Kim bilan kelajakda mashhur firmada yonma-yon turib ishlashni istarding?”, “Xorijga o’qishga yuborishsa, guruhdoshlaringdan kimlar sizga sherik bo’lishini istaysan?”; mehnat jamoalarida esa, “Boshliq tomonidan berilgan muhim topshiriqni ikki kishi bajarishi kerak bo’lsa, sheriklikka kimni olgan bo’lardingiz?” kabi mazmundagi savollar bilan murojaat qilinadi. So’rov anonim bo’lib, har bir ishtirokchi 3-5 tagacha tanlash huquqiga ega bo’ladi. Natijalar jadvalga solinib, qayta ishlanadi va hattoki, grafik tarzida chiziladi.

Download 1,89 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   216   217   218   219   220   221   222   223   ...   293




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish