O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

11-jadval

11

 

 “Kvars” aksiyadorlik jamiyatining sof aylanma aktivlarni 

aylanuvchanlik koeffitsentining tahlili 

Ko‘rsatkichlar 

Davr boshi 

 

Davr oxiri 

 

Farqi 

 

Sotishdan tushgan sof 

tushum 

181 673 160 

186 205 936 

4532776 

O‘z mablag‘lari manbalari 

306 188 645 

331 510 462 

25321817 

Uzoq muddatlilar 

majburiyatlari 

- 

88 213 444 

88 213 444 

Uzoq muddatli aktivlar 

88 572 855 

170 642 833 

82069978 

Sof aylanma aktivlarni 

aylanuvchanlik koeffitsienti 

9,4 

9,6 

193652381.5 

 

Jadval ma’lumotlarga xulosa qilib aytganda korxona sotishdan tushgan tushm 

dor  oxirida  davr  boshiga  nisbatan  4532776  sumga  oshgan.  Shuning  uchun  sof 

aylanma aktivlarni aylanuvchanlik koeffitsenti 9.4 dan 9.6 ga ko‘tarilgan. 

Ko‘rsatkichlar bo‘yicha natijalarni birlashtirsak 25 ball yuqori bolib, to‘lovga 

layoqatlik xaraxterikasidan mutlaq ishonchli hisoblanadi. Mansub korxonaga bank 

kredit  liniyasi  ochishi,  kontokorrent  hisob  raqami  bo‘yicha  kredit  berishi,  boshqa 

qarz  oluvchilarga  nisbatan  past  foizlarda  ishonchli  kreditlar  berishi,  kreditlar 

bo‘yicha ta’minganlik talab qilinmasligi mumkin.  

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                           

11

 “Kvars” AJning buxgalteriya balans ma’lumotlari asosida tayyorlandi. 

---

Xulosa 

Mamlakatimizda  bugungi  kunda  turli  tijorat  banklari  o‘z  faoliyatlarini  olib 

bormoqda.  Ular  orasida  aksiyadorlik-tijorat  banklari,  xorijiy  kapital  ishirokidagi 

banklar,  xususiy  banklar,  davlat  banklarini  ko‘rishimiz  mumkin  va  ular  o‘z 

faoloyatari doirasida universal faoliyat ko‘rsatib turli-tuman bank xizmatlarini olib 

borishmoqda. 

ATB  “Agrobank”  ham  shu  banklar  qatorida  bo‘lib,  u  o‘zining  keng 

ko‘lamdagi  operatsiya  va  xizmatlari  bilan  mijozlarga  xizmat  ko‘rsatib  kelmoqda. 

Xususan,  ATB  “Agrobank”bugungi  kunda  mamlakatimiz  miqyosidagi  yetakchi 

banklardan  biri  hisoblanadi  Xulosa  qilib  aytganda  hozirgi  kunda  aylanma 

mablaglar  korxona  mulkining  asosiy  qismi  hisoblanadi.  Uzluksiz  ishlab 

chiqarishini ta`minlash uchun asosiy ishlab chiqarish fondalaridan tashqori mehnat 

qurulori va materiallar resurslar ham kerak bo‘ladi. Ishlab chiqarish vositalari bi;an 

birgalikda mahsulot ishlab chiqarishda qatnashadi va uning qiymatini belgilaydi. 

Korxonaning  etarli  miqdordagi  aylanma  mablag`larning korxonaning normal 

ishlashining asosiy omillaridan birdir va bozor iqtisodiyotining asosiy shartidir . 

Shuning  uchun  korxonada  asosiy  Shartidur.  Shuningdek,  aylanma 

mablag`lardan  foydolanishni  boshqarish  ham  asosiy  shart  hisoblanadi.  Aylanma 

mablag`larning  iqtisod  qiluvchi  va  ularni  boshqaruvchishart  sharoitlarini  tashkil 

etish  bir  qator  ijobiy  samarolarni  beradi.  O‘zining  va  bosh  qalarning  aylanma 

mablag`laridan  samolari  foydalamuvchi  korxona  rasional  iqtisodiy  ko‘rsatkishga 

erishini  mumkin.  Shuning  uchun  ham  bu  mavzuni  ilmiy  jihatdan  o‘rganish  juda 

ham aktuoldir. 

Bozot  iqtisodiyoti  sharoitida  xo‘jalik  subektlarining,  banklar  faoliyatining 

tijoratlashuni  yuzaga  keladi.  Keyingi  yillarda  turli  korxonalar  qaysi  mulkchilik 

shakliga  asoslanganiga  qara  masdan  iqtisodiy  jihatdan  mustoqil  bo‘lgan 

korxonalarda  qo‘shimcha  pulmablag`lariga  ehtijoy  yuzoga  keladi  va  bu  ehtijoy 

zarur  bo‘lganda  bank  kreditlar  hisobidan  qoplanishi  mumkin.  Shu  sababli,  bozor 

iqtisodiyoti  sharoitida  kredit  va  uning  muhim  elementlaridan  biri  krditga 

layoqatlilikni  baholashning  o‘rni  va  roli  muhim  ahamiyot  kasb  etadi.  Chunki 

---

banklar  bozor  munosa  batlarining  mustaqil  subektlaridan  biri  bo‘lib  iqtisodiy 

jihatdan  faoliyat  natijalari  uchun  o‘zlari  javobgor  hisoblanadilar.  Banklarning 

maqsadi ham korxonalarning o‘xshash bo‘lib, ular o‘z xarajatlarini o‘z daromadlari 

hisobidan qoplab yuqori foyda olishga intiladilar. 

Korxonaning  kreditga  layoqatliligini  organish  tijorat  bankiga  kredit  berish 

mumkinligini aniqlashga, uning miqdorini, foiz stavkasining darojasini belgilashga 

imkon beradi. 

Kreditga layoqatlilikni baholash korxonaning  o‘zi uchun ham katta ahamiyat 

kasb etadi. Bu ko‘rsabkichlarining tahliliga asoslanib ular mol yetkazib beruvchilar 

va boshqa banklar bilan o‘zaro munosabatlarini o‘rnashtirishlari mumkin. 

Mijozning kreditga layoqatliligini tekshirishning boshqa usullari han mavjud. 

Mijozning  krditga  layokatliligi  asosida  mijozning  faoliyatini  xarakter  laydigan 

zarur axboratlarni yixish yotadi: AQSH va boshqa g`arb mamlakatlarida mijozning 

kreditga  layoqatliligini  tahlil  qilishda  banklar  uchun  maxsus  huquqiy  norma  va 

qonunlar  mavjud.  Mijozlar  hisobotlarini  banklar  tomonidan  tahlil  qilish  ikki  xil 

ko‘rinishga  ega:  ichki  va  tashqi  ko‘rinishga  ega.  Tashqi  tahlil  shu  qarz  oluvchi 

faoliyatini  boshqalar  bilan  solishtirishdan  iborat.  Ichki  tahlil  esa  moliyaviy 

hisobotlarning turlicha qismlarini ma`lumvaqt oralig`ida solishtirishdan iboratdir. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---