O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti moliya fakulteti



Download 12,23 Kb.
bet5/9
Sana08.09.2021
Hajmi12,23 Kb.
#168514
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
Mavzu Iqtisodiy axborot tizimlarida axborotlarni himoyalash usu-fayllar.org

Apparat orqali:

- kompyuterga axborotlarni kiritishni ta’minlovchi maxsus apparat vositalarini ulash;



  • elektromagnit signallarini ushlab qolish uchun maxsus texnika vositalarini qo‘llash
    Programma orqali:

    - axborotga programmani ruxsatsiz kirishi;

    - shifrlangan axborotni programma orqali ochish;

    - axborotni tashuvchilardan programma orqali nusxalash, mobaynida axborot chiqib ketishi mumkin






Axborot xavfsizligi xususiyatlari

maxfiylik – axborotga ruxsatsiz kirishdan himoyalashdan iborat

butunlik – axborotni dolzarbligi va qarama - qarshilik bo‘lmasligi, uning buzilishi va ruxsat berilmagan o‘zgartirishlardan himoyalash

Ochiqlik – etarli vaqt mobaynida talab qilingan axborot xizmatini olish imkoniyati,

Zamonaviy kompyuter tizimlarining yaratilishi va global axborot tarmoqlarining paydo bo‘lishi, kompyuter tizimlari va tarmoqlarining xavfsizlik muammosini yuzaga keltirdi.

Kompyuter tizimlari va tarmoqlarining xavfsizligi deganda, ularni me’yoriy ishlash jarayoniga tasodifiy yoki oldindan mo‘ljallangan aralashishdan hamda ularni tashkil etuvchilarini o‘g‘irlashga, o‘zgartirishga yoki buzishga bo‘lgan intilishlardan himoya qilish tushuniladi.

Kompyuter tizimlari va tarmoqlarida axborotni himoya qilish usullari

-Huquqiy usullar;

-Tashkiliy usullar;

-Texnik usullar;

-Axborotni zaxiralash yoki nusxalash usullar;

-Kriptografik usullar;

-Simmetrik va nosimmetrik shifrlash usullari;

-Almashtirish usullari;



Axborotni himoya qilishning huquqiy usullari ixtiyoriy vazifani bajaruvchi himoya qilish tizimini rasmiy ravishda qurish va ishlatishni asosi bo‘lib xizmat qiladi.

Tashkiliy usullar bir nechta xavflarni bartaraf etish uchun ishlatilsa, texnik usullar tashkiliy va texnik tadbirlarga asoslangan holda ko‘pchilik axborotlarni himoya qiladi.

Axborotni himoya qilishning huquqiy usullarida huquqiy xarakterli masalalar ko‘rib chiqiladi:

  • kompyuter jinoyatchiligi uchun jazolash me’yorlarini ishlab chiqish;

  • programma tuzuvchilarning mualliflik huquqlarini himoya qilish;

  • jinoiy va fuqarolik qonunchiligi sohasida sud ishini mukammallashtirish;

  • kompyuter tizimlarini ishlab chiquvchilar ustidan jamoat nazoratini o‘rnatish va mos xalqaro shartnomalarni qabul qilish


Axborotni ximoya qilishning texnik usullari apparatli, programmali va apparat-programmaliga bo‘linadi. Texnik usullarda quyidagi xarakterdagi masalalar ko‘rib chiqiladi:

-kompyuter tizimlari va tarmoqlarida axborotga ruxsatsiz murojaat qilishdan himoya qilish;

-virusga qarshi himoya qilish;

-elektromagnit, akustik maydon va nurlanishlar orqali «ushlab» olishni bartaraf etish;



-kriptografik usul asosida xabarlarni yuqori tuzilishli berkligini ta’minlash;

Axborotni zahiralash yoki nusxalash usullari axborotni tasodifiy xavflardan himoya qilishning eng samarali usullaridan biri hisoblanadi. Nusxalash bilan axborotni butunligi ta’minlanadi. Axborotni zahiralash usuli axborotni tiklash vaqti bo‘yicha tezkor va tezkor bo‘lmagan usullarga bo‘linadi. Nusxalanadigan axborotni haqiqiy vaqt oralig‘ida ishlatishni ta’minlaydigan usullar tezkor usullarga tegishli bo‘ladi. Nusxalanadigan axborotni ishlatishga o‘tish, ushbu kompyuter tizimlari uchun haqiqiy vaqt oralig‘ida axborotni ishlatish uchun so‘rovlarni bajarish imkonini beradigan vaqt ichida amalga oshiriladi.

Download 12,23 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish