Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti


Mehnat turlarining guruh belgilari bo’yicha tasnifi



Download 6,17 Mb.
Pdf ko'rish
bet209/481
Sana17.08.2021
Hajmi6,17 Mb.
#149911
1   ...   205   206   207   208   209   210   211   212   ...   481
Bog'liq
Menejment uzb

Mehnat turlarining guruh belgilari bo’yicha tasnifi 

Mehnat tabiati va 

mazmuni bo’yicha 

Mehnat predmeti va 

mahsuli bo’yicha 

   Mehnat vositasi va 

usuli bo’yicha 

Mehnatning sharoiti 

bo’yicha 

Yollanma va 

xususiy, yakka va 

jamoa, xohish, 

zaruriy va 

majburiyat 

bo’yicha, jismoniy 

va aqliy, takroriy va 

ijodiy, murakkab 

tarkibli mehnat 

Ilmiy muhandislik, 

boshqaruvchilik, 

ishlab chiqaruvchi, 

tadbirkorlik, 

innovatsiya; sanoat,  

qishloq, transport va 

kommunikatsiya 

mehnati 


Qo’l, mexanizatsiyalashti-

rilgan va avtomatlash-

tirilgan, quyi, o’rta   va 

yuqori texnologiyalash-

tirilgan; inson ishtiroki 

turlicha darajada bo’lgan 

mehnat 

Turg’un va ko’chma yer 

usti va yer osti, yengil, o’rta 

va og’ir, yoqimli va 

yoqimsiz; erkin va har xil 

darajadagi chega-ralangan 

mehnat 

 

 



1-rasm. Mehnat turlarining guruh belgilari bo’yicha tasnifi

28

 



 

Bugungi  kunda  hech  bir  korxona  yoki  tashkilot  yo’qki,  uning  faoliyatida  mehnat 

munosabatlari  hamda  mehnat  jarayonlari  amlalga  oshirilmasa.  Korxonada  faoliyat 

ko’rsatayotgan  rahbardan  korxonadagi  mehnat  jarayonlarini  to’g’ri  tashkil  etish  hamda 

ularni  samarali  boshqarish  vazifasi  talab  qilinadi.  Bu  jarayonda  esa  rahbar  “mehnatni 

tashkil  etish”  iborasi  bilan  bevosita  to’qnash  keladi.  Mehnatni  to’g’ri  tashkil  etishda 

barcha korxona hodimlari bevosita va bilvosita ishtirok etadilar. 

«Mehnatni  tashkil  qilish»  tushunchasining  paydo  bo’lish  tarixiga  to’xtalgandi, 

albatta,  ushbu  masalaning  asoschisi  sifatida  F. Teylorning  (1856-1915  yillar)  nomi  tilga 

olinadi.  F.  Teylor  mehnatni  «ilmiy  boshqarish»  muammosini  amaliy  jihatdan  asoslab 

bergan  bo’lib,  u  iqtisodiyotda  muhim  o’rin  tutadi.  Ammo,  F.  Teylor  ko’zda  tutgan  fan 

sohasini  iqtisodiyotda  haddan  tashqari  toraytirib  qo’ygan.  «Oqilonalashtirish»  atamasi 

mazkur  fanni  to’g’ri  nomlash  muammosini  murakkablashtirdi,  bu  atama  dastlab 

Germaniyada qo’llanilgan bo’lib, keyinchalik u muayyan darajada boshqa mamlakatlarga 

ham  yoyildi. Mazkur  atama shu qadar noaniq va umumiy tusdagi  mazmunga egaki, uni 

har  qanday  yaxshilanishga  nisbatan  qo’llash  mumkin.  Shuni  ham  aytish  kerakki, 

rivojlangan  xorijiy  mamlakatlarda  hozirgi  vaqtda  «mehnatni  ilmiy  tashkil  etish»  yoki 

«mehnatni tashkil etish» atamalari deyarli qo’llanilmayapti. 

Bu  muammo  juda  ko’pgina  MDH  mamlakatlari,  jumladan,  O’zbekistonda  ham 

mavjuddir.  Undan  turli  darajalarda  o’rin  tutadigan  xilma-xil  hodisalarni  nomlash  uchun 

foydalaniladi.  «Tashkil  etish»  atamasi  ayrim  korxona,  muassasa,  firma  va  umuman 

jamiyatga  nisbatan  qo’llaniladi.  Shu  bilan  birga,  gap  turli  ob’ektlar:  mehnat,  ishlab 

chiqarish, boshqarish to’g’risida borishi mumkin. 

Jamiyatning  ijtimoiy-iqtisodiy  tuzilishi,  ayni  kishilarni  mehnatga  jalb  etish, 

mehnatning  ijtimoiy  taqsimoti,  ijtimoiy  mahsulotni  taqsimlash  usuli  va  ishchi  kuchini 

tiklash  xususiyatlari  ko’rib  chiqilayotganda  «mehnatni  ijtimoiy  tashkil  etish» 

tushunchasidan foydalaniladi.  

                                                 

28

 Q.H.Abduraxmonov.Mehnat Iqtisodiyoti.Inson Taraqqiyoti.T.:2013 y. 




473 

 

 




Download 6,17 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   205   206   207   208   209   210   211   212   ...   481




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish