O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi toshkent davlat texnika universiteti “Geologiya qidiruv” fаkultеti “Nеft va gazni qayta ishlash ob’ektlari” kаfеdrаsi «korroziyadan himoya qilish»

18.1-расм. Ингибитор таъсирининг Эффек-тивлигини тушунти-рувчи қутбланиш эгриликлари. А₁ ва А₂ – анод қутбланиш эгриликлари; К₁ ва К₂ – катод қутбланиш эгриликлари; К₁ ва А₁ – ингибитор бўлмаган ҳамда К₂ ва А₂ – ингибиторли жараёнлар.

18.3. Ноорганик ингибиторлар.
Агрессив муҳитларда металлар коррозиясининг тезлигини секинлатувчи моддалар кўплаб топилади. Уларнинг ингибирлаш таъсири уларда катионлар (Са²⁺, Zn²⁺, Ni²⁺, As³⁺, Bi³⁺, Sb³⁺) ёки анионлар (Cr_{ }, Cr_{2 }, N_{ } Si_{ } P_{ }) нинг бўлиши билан изоҳланади.
Ноорганик катодли ингибиторлар катод жараёнлари кучланишини ҳаддан ташқари ошириш ва катод қисмлари юзасини қисқартириш орқали коррозия тезлигини камайтиради. Микрокатодларда изоляцияловчи ҳимоя қатлами кўринишида эримайдиган бирикмалар ҳосил қилувчи моддалар экранловчи катод ингибиторлари дейилади. Сувли муҳитда темир учун бундай моддалар ZnSO₄, ZnCl₂, ёки кўп ҳолларда Са(НСО₃)₂ ҳисобланади.
Калций бикарбонати Са(НСО₃)₂ – сув таъминоти тизимида пўлатни ҳимоялаш учун энг арзон катодли экранловчи ингибитор ҳисобланади. Калций бикарбонати ишқорли муҳитда металл сиртида ўтириб, уни электролитдан изоляцияловчи эримайдиган СаСО₃ бирима ҳосил қилади.
Коррозия водородли деполяризация орқали кечаётган ҳолларда катод жараёни кучланишини ҳаддан зиёт оширувчи катод ингибиторлари қўлланилади. Ингибиторлар сифатида таркибида баъзи оғир металл катионлари (AsCl₃, Bi(SO₄)₃) бўлган тузлар ишлатилади. Бу металларнинг пўлат сиртида контактли ўтириши туфайли ҳаддан зиёт водороднинг кучланиши ортади. 18.2-расмда сулфат кислотаси муҳитидаги углеродли пўлатнинг коррозияланиш тезлигига оз миқдорда қўшилган As₂O₂ (0,045 % мишякка нисбатан ҳисобланганда) нинг таъсири кўрсатилган.