O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta-maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti g. Xamdamova, O. Astanakulov, A. Matchanov

 
9.1-rasm.
 ITTKIni boshqarish
137
 
Yuqorida ko‘rsatilgan ma‘lumotdan kelib chiqgan holda ITTKIning asosiy 
vazifalarini belgilab olishimiz mumkin: 
ITTKIning asosiy vazifalari:
138
-Inson va jamiyat doirasida yangi bilimlarni shakllantirish va ularni yangi 
sohalarda qo‘llash.
-Ishlab chiqarish sohasida tashkilotning tovarlarini raqobatbardoshligi 
borasida tayyorlangan normativlarni amaliyotda amalga oshirilish imkoniyatlarini 
nazariy va ekperemental jihatdan tekshirish.
-Yangilik va innovasiyalarni amaliy amalga oshirish. 
137
А. М. Мухамедьяров. Инновационный менеджмент: учебное пособие. Высшееобразование. 2015.-C.213.
138
Innovation Management Institute for Innovation and Technology, Slovenia, 1
st
edition, 2013.- p.122.

---

229 
ITTKIlarnig bosqichlarini quyidagicha ifodalash mumkin: 
-fundamental tadqiqotlar. ( nazariy va qidirish) 
-amaliy tadqiqotlar;
-tajriba-konstruktorlik ishlar;
-yuqorida ko‘rsatilgan bosqichlarning har birida olib borilishi mumkin 
tajribali va ekperemental ishlar;
Innovatsiyalarni yaratish.
139
Turli xil qidiruv hamda fundamental ishlarni 
bajarish natijasida yangi bilimlar shakllanadi. Amaliy va tajribali tadqiqitlar yangi 
maxulot ishlab chiqish va ishlab chiqarish uchun zarur yangi texnologiyalarni 
qo‘llash borasida imkoniyatlarni belgilab beradi. Tajriba-konstruktorlik ishlar 
ilmiy tadqiqotlarning tugallanish bosqichini aks etdirib, ular yangi maxsulot 
yaratish hamda yangi texnologiyalarni kiritish borasida amaliy tadqiqotlarning 
natajalarini qo‘llaydilar. Oddiy tashkilot ichidagi innovatsion jarayon bu 
yangilikning tashkilot ichida yaratilishi va uning o‗zida qo‗llanilishi.Ishlab 
chiqarishni texnologik tayyorlashning asosida sifatning texnik sharoitlari orqali 
mahsulot ishlab chiqarishni korxonada ta‘minlovchi o‗zaro bog‗langan ilmiy 
texnik jarayonlar majmuidir. Yangi texnologik jarayonlarni tatbiq qilish, yangi 
jihozlarni o‗rnatish, yangi turdagi mahsulot ishlab chiqarish kadrlarning o‗z 
malakasini oshirishga va qayta tayyorlashga olib keladi.
O‘z vaqtidagi aniq 
axborotlar avvalo loyihani samarali boshqarish uchun zarur. ITTKI loyihasini 
boshqarishning axborot bazasi sifatida quyidagilardan foydalaniladi:
-loyihalarni baholash mezonlari; 
-loyihani tanlashda qabul qilingan qaror uchun asos bo‘lgan baholar va yo‘l 
qo‘yilishi mumkin bo‘lgan holatlar; 
-loyihani aniqlash; 
-loyihani bajarish rejasi. 
Loyihani boshqarish tizimi uning hajmiga, murakkabligiga, noaniqlik darajasiga, 
ITTKI ning loyihalar portfelida tutgan o‘rniga mos bo‘lishi kerak. U quyidagilarni 
ta‘minlashi lozim: 
139
А. М. Мухамедьяров. Инновационный менеджмент: учебное пособие. Высшееобразование. 2015-C.200.

---

230 
-har bir vazifani, xarajatlar va ishlarning davomiyligini hal qilishdagi 
rivojlanishni baholash: 
-bajarilishi ishlar jadvalidan tushib ishlarni amalga oshirishdan iborat; 
-rejalashtirilgan xarajatlar va nihoyasiga yetkazish sanasi borasida butun 
loyihaning rivojlanishini o‘zgartirish. 
ITTKI ni boshqarishdagi qiyinchiliklardan biri resurslarni samarali 
taqsimlashdir. Bu quyidagi sabablar bilan izohlanadi:
-ITTKI sohasidagi resurlarning umumiy miqdori vaqt jihatidan nisbatan 
barqaror bo‘lishi zarur; 
-resurslar foydalanilishi yoki foydalanilmasligiga bog‘liq bo‘lmagan holda 
qat‘iy qiymatga ega bo‘lgan uskunalarga yoki xodimlarning mehnatiga haq 
to‘lashga investitsiyalanadi;
-unisi ham, bunisi ham o‘ziga xos xususiyatlarga ega bo‘lgan va o‘zaro bir-
birining o‘rnini bosa olmaydigan resurslar hisoblanadi; 
-har bir loyiha ushbu resurslarning har xil usulda kombinatsiyalanilishini 
taqozo etadi, bunda loyihalardagi noaniqliklar tufayli resurslarni oldindan aniq 
taqsimlash imkoni mavjud emas.
Loyihani amaliy ITIdan TKI tomon olg‘a surib borishda u o‘zgarishlarga, 
jumladan boshqaruv uslublaridagi o‘zgarishlarni ham boshdan kechiradi.
Boshqaruv san‘ati belgilangan maqsad va vazifalarni amalga oshirishdan 
iborat. ITTKI sohasida bu loyiha ―komandasi‖ ga kiruvchi kishilarga boshqa 
sohalardagiga nisbatan ko‘proq darajada bog‘liq bo‘ladi. Ijod va tadbirkorlikni 
rejalashtirib bo‘lmaydi, ammo ular samarali holda ochilishi mumkin bo‘lgan shart-
sharoitlar boshqaruv qarorlariga qattiq bog‘liq. Rejaning amalga oshirilishi 
faqatgina uning bajarilishi uchun javobgar bo‘lganlar tomonidan real hodisa 
sifatida qabul qilingandagina samarali bo‘lishi mumkin. Shu boisdan oliy 
menejmentda rahbarlikning xususiyatlari va uslubi loyiha muvaffaqiyatining 
hayotiy muhim tarkibiy qismi hisoblanadi. Loyihaning moliyaviy tomonini yetarli 
darajada aniq belgilashmumkin emas. Shunga qaramasdan, uning amaldagi shakli 
ko‘p hollarda ITTKI rahbariyatining qarorlari bilan belgilanadi. 

---

231 
Bu borada quyidagi haqiqatlarni sanab o‘tishimiz mumkin: 
-mahsulotni ishlab chiqarishdan olib tashlash sanasi ahamiyatli darajada 
loyihaning dastlabki bosqichlarida asos qilib olingan tamoyillarga muvofiq 
bo‘lgan boshqaruv funksiyasidir;
-tovar yashash davrining davomiyligi deyarli faqat uning bozorga chiqarilgan 
sanasiga bog‘liq. Shu sababli ITTKI rahbariyati avvalo diqqat e‘tiborni ITTKIning 
muddatlarini qisqartirishga yo‘naltirishi lozim. 
-vaqtni ―xarid qilish‖ uchun eng qulay shart-sharoit vaqtning narxi past 
bo‘lgan paytdir. Shuning uchun dasturning dastlabki bosqichlaridayoq qattiq vaqt 
intizomi joriy etilishi kerak. Loyiha rivojlanib borgani sari yo‘qotilgan vaqtning 
o‘rnini to‘ldirish va buzilgan ish jadvalini tuzatish tobora qimmatlashib boradi. 

9.2-rasm.